Gazeta Nacional Albania

BATICA. Poezi nga JUAN GELMAN, 1930-2014, Argjentinë. Përktheu: Anton PAPLEKA

 

SHËNIMI  I

 

Do ta them emrin tënd me mijëra herë.

Do të fle me ty natë e ditë

Natë e ditë me ty.

Do të ndotem duke bërë dashuri me hijen tënde.

Do të të tregoj mllefin e zemrës sime.

Do të të shkel me këmbë i marrosur nga zemërimi.

Do t’i vras copëzat e tua.

Do të të vras një herë me Paco-n.

Do të të vras një herë tjetër me Rodolfo-n.

Me Haroldo-n do të ta vras edhe një copë.

Do të të vras me tim bir në dorë

Dhe me birin e tim biri.

Do të vij me Dianën dhe do të të vras.

Do të vij me Jote-n dhe do të të vras.

Unë do të të vras ty / disfatë.

Kurrë nuk do të më mungojë një fytyrë e dashur

Për të të vrarë edhe një herë tjetër.

E gjallë dhe vdekur / një fytyrë e dashur.

Derisa ti të vdesësh

E plagosur siç je / unë e di mirë.

Unë do të të vras, unë

Do të të vras.

 

 

 

 

SHËNIMI IV

 

A mplaket vallë frika nga pleqëria ?

A na bën të vdesim frika nga vdekja?

Çfarë bëj unë me mijëra unet

E bashkëluftëtarëve të mi të vdekur ?

 

A mos jam duke u vdekësuar?

A mos vallë i kam frikë të gjithë të dashurit?

A mos ndoshta ta kam frikën ty Paco

Me një fytyrë si një agim njerëzor?

 

Apo ndoshta unë i kam zili?

Apo ndoshta unë i kam zili?

Së bashku siç do të ishim atëherë

Pa ndier vuajtje për veten për të tjerët

 

Po përse të qaj vetëm përmes jush

Copëza të tjera të jetës sime?

A mos ndoshta se më në fund unë mund të qaj?

A mos ndoshta se më në fund unë mund të qaj?

 

 

 

 

 

SHËNIMI XII

Manuel Scorza-s

 

Ëndrrat e thyera nga realiteti

Bashkëluftëtarët e thyer nga realiteti

Ëndrrat e bashkëluftëtarëve të thyer

A janë vërtet të thyera / të humbura / asgjë

 

A mos kalben nën tokë? Shkëlqimi i tyre i thyer

A mos është shpërndarë  nën tokë? Vallë

A do të bashkohen një ditë copëzat e thyera?

A do të vijë festa e copëzave që bashkohen sërish?

 

Dhe copëzat e bashkëluftëtarëve a do të ribashkohen njëherë?

A do të ecin nën tokë për t’u ribashkuar një ditë

siç thoshte Manueli? A do të ribashkohen një ditë?

Nga këto copëza të dashura përbëhet vetmia jonë konkrete

Ne kemi humbur butësinë e Paco-s / trishtimin e Haroldo-s/

mendjekthjelltësinë e Rodolfo-s / kurajën e kaq të tjerëve

 

Tashti ata janë copëza të shpërndara nën tokën e gjithë vendit

Gjethëza të rëna nga pasioni / nga shpresa / nga besimi

Copëza që qenë gëzim / luftë / mirëbesim

Tek ëndrrat / ëndrrat / ëndrrat / ëndrrat

 

Dhe copëzat e ëndrrës a do të ribashkohen  njëherë?

A do të ribashkohen një ditë copat e vogla?

A na thonë t’i ngallmojmë në thurimën  e ëndrës së gjithmbarshme ?

A na thonë të ëndërrojmë më mirë?

 

 

 

 

SHËNIM   XIV

 

Julio Cortazar-it

 

A je gjallë? A ke vdekur? O biri im?

A rron a vdes përsëri? Një ditë tjetër

Siç vdiqerrojte ato vite

Në një kamp përqendrimi ? Çfarë bënë

 

Me ty / o biri im ngrohtësi e butë që nganjëherë

E lindje botën / baba i dhembshurisë sime / Biri im

Që nuk ka reshtur së rrojturi? Nuk ka reshtur së vdekuri?

Pyes a ka mbaruar së vdekuri ai që lindi vdiq

 

Në çdo çast / Fëmijë

Që shumë herët hyri te hija / zë

Që ata e gjymtuan / sy

Që panë / pinjoll i shkulur nga etja ime

 

Nga copëzat e tij / nga etja e tij / nga etjet

Që ishin strehë e zemrës së tij

Dhe po ashtu i bënin dritë

Tërë natën duke çokanisur në derën time

AKTE

 

Unë do ta djeg këtë trishtim në mbrëmje

Si një tog me kashtë për të llahtarisur shekujt

E ëmbël ishte

Dashuria e gjallë që bashkonte shpirtrat dhe tashti

 

Ajo kërkëllin nën diktaturën ushtarake ajo nuk do

Të jetë trishtim / të më ndjekë pas si një qen

Ajo udhëton plot vuajtje

Dhimbja e shputave të këmbëve nuk e lë të flejë

 

Kur i heq zvarrë këmbët e mia / ato thërrasin

si kraharorë të plagosur

Gjinjtë e Claudia-s përkëdhelnin si shekuj

Tashti ata po kalben si shekuj

Si trishtime të shkelura

 

Claudia ti qëndroje si një zog i vogël

Ti hapje sytë dhe fillonte bukuria e ditës

E ëmbël siç ishe ti zije të luftoje

Me plumbat e tu prej përjetësie

 

 

 

TË ZGJOHESH

 

Carmelo-s

 

Këto poema që i shkrova dje

Vërtiten nëpër dhomë/ ato nuk shkëlqejnë

Siç shkëlqenin natën

Tek qëndronin  para teje lakuriq, si jermime të ardhshme

 

Më kot kanë ecur ato nuk do të mbërrijnë në vendin tënd

Vendi yt është kjo dhomë e mbushur plot me vendin tënd

Një hartë e vendit tënd është ngjitur në mur

Tungjatjeta të thotë ajo çdo ditë / i vjetër

 

Është guri ku e ulur pret shpresa / të trishta

Poemat e mia të djeshme / ti vështron hartën

Që është fillikate dhe e rreh oqeani / ndërsa

Poema e manjolies ka gjethe që thahen

 

Poema e trumcakut nuk fluturon më

Yjet kanë ikur nga poema e qiellit

Poema e dashurisë  ka të ftohtë

Dhe

 

Ti do të dridhesh në dhomën e mbushur me mbrëmje

Dhe më vonë ajo do të mbushet me natë

Dhe ti do të kthehesh si një zog i vogël

Me fluturimin e tij nën sqetull

 

 

 

 

SHAMI

 

“Lamtumirëlamtumirë” thoshte ai dhe e tundte zemrën si një shami

“Lamtumirëlamtumirë” thoshte ai

Në mirësinë e orëve të mbrëmjes që shkëputeshin si gjethe

Pothuaj po aq ngadalë sa gjethet e një peme në trotuarin përballë

 

Tek ai mbërrinin dëshira / mynxyra / zëra

Që koha i kishte ndryshuar sepse ka edhe diej e hëna

Në një zë / dhe një zë mund të bjerë si nata

Të shtrihet të vdesë duke u dridhur nga yjet të agojë

 

Plot diell dhe fëmijët e trotuarit përballë

Kishin një mbrëmje në zë

Mbrëmjen kur ai i thoshte „lamtumirëlamtumirë“ gjithkujt

Trenave që mbërrinin  dhe trenave që niseshin

 

Lamtumirë zemrës që fluturon dhe fluturimit të zemrës

Lamtumirë pemës së mbrëmjes

Kohës gjetherënë

Lamtumirë fëmijës që kaloi.

 

 

 

 

BATICA

 

Në ijën time të majtë këtë mëngjes gjeta një kërmill

Të lënë nga një grua me batica që shkojnë e vijnë

Sipas ligjeve që askush nuk i zbulon

Këto batica do ta kishin marrosur Einstein-in

 

Galileu do t’i kishte thirrur hënës

Çfarë mendon ti? Ai i thërriste/ ti mendon

Se unë mund ta kuptoj universin pa kuptuar baticat e kësaj gruaje ?

Ato nuk kanë të bëjnë fare me diellin fizik / ai murmuriste / ai përsiaste

 

Ato ecin këmbëzbathur përmes dhimbjeve / djersëve / brengave

pa e humbur ngrohtësinë e tyre ëmbëlsinë e tyre

Ato u ngjajnë kafshëve të lumenjve dhe të pyjeve kur poeti Martinez Rivas

Hap gojën dhe prej saj nxjerr një diell

Dhe pas diellit Nikaraguan

 

E kam parë jugun sesi i ngjante asaj gruaje

Kur ajo tërhiqej mbi rërë vezullonin fosforeshente vetëdije shumë të përvujta

Ato zinin të tirrnin / të mbrunin / ato bënin zjarre të vogla që strehonin atdheun

Ato shpërndanin  lajme për dashurinë e tyre

 

Kohë që do të vish / ti do të jesh e drejtë / pas dhjetë milionë dhimbjesh

Në të vërtetë unë flas për baticat e kësaj gruaje

Në njërën prej tyre ajo mbërriti me një fustan me emra shkëlqimtarë

Ajo kishte qepur emrat e bashkëluftëtarëve në fustanin e saj

me pëlhura të vogla shpirti

 

Dhe shkonte e vinte / e përsosur nga dhembshuria

Është e drejtë që populli ynë të jetë kështu

Që ai të ketë një sy për të zgjatur dorën

Një sy tjetër që lundron në syrin e botës

 

Dhe që ai të lindë / që ai të lindë / që gjithmonë ai të lindë

Sepse të vdesësh është e lehtë, të lindësh jo

Fëmijët dridhen nga kozmosi

Duke klithur kundër vdekjes

 

Siç klith unë vetë kundër hënës thoshte luani i galileut në turrën e druve

Ti je e ftohtë / i klithte ai hënës

Një baticë gruaje e mori me vete

Dhe ai kishte një zemër që qëndronte në  këmbë.

 

 

 

 

 

DORA

 

Mos e vër dorën në ujë

Sepse ajo do të bëhet  peshk dhe do të ikë

Mos vër ujë në dorën tënde

Sepse oqeani do të vijë

Dhe pastaj do të vijë bregdeti

 

Lëre dorën tënde ashtu

Në ajrin e saj

Te vetja

Pa fillim

As fund