Gazeta Nacional Albania

Flet për Nacional poeti dhe përkthyesi Servet Bytyci. Bytyci: Vitet e fundit përkthyesit më të mirë po vijnë nga emigracioni

“Nacional është shndërruar jo vetëm në një një tribunë e elitave letare dhe kulturore mbarëkombëtare, por edhe në një si “Ministry Diaspore.” Këtu e kam fjalën për atë që Nacional është e vetmja medie që botohet në Tiranë dhe shpërndahet në rajon që gjysmën e 32 faqeve te saj, ja kushton në cdo numër shqiptarëve jashtë Shqiëprisë londineze dhe sidomos diapsorës shqiptare.”

 

1.Servet, sot një pjesë e mirë e përkthyesve nga gjuhët ndërkombëtare në shqip, janë intelektualë dhe shkrimtarë që njëzet apo tridhjetë vjet më parë, ashtu si edhe ju, moren rrugën e emigrimit. Si e kujtoni këtë periudhë të vështirë për cdo shqiptarë?

  1. Bytyci: Fenomeni i emigrimit ( migrimit ) masiv te Shqiptarëve nga trojet e tyre i ngjan nje vale deti me kulm konstant.Para 20 e sa vitesh u larguam duke lënë pas sa e sa endërra që femijëria na pati dhuruar.

Caku i parë i këtij emigrimi ishin fillimisht toka helene me Italinë, pastaj kjo u zëvendësua me Perëndimin e largët se shumti, Angli, Amerike, Kanada etj.

Një pjesë në këmbë maleve për në  Greqi, dhe  pjesa më e madhe u larguam permes detit, ku gomonet apo varkat ishin mjeti i largimit nga Atdheu.

Poeti ynë i madh Frederik Rreshpja shprehet diku në nje poezi të tijë “Përgjithmonë”: Varkat e lotëve  kanë për të mbetur  në stere/po iki dhe shirat po i lë të kycura.”

Ashtu edhe ne u detyruam qe të fillojmë nje  jete të re, krejt te panjohur.Jeta e re na ballafaqoi me nje sere sfidash dhe nje nga  keto sfida ishte pershtatja me nje ambient multikulturor e multietnik, i cili ka vështirësite e veta por edhe avantazhet sidoqofte. Mësam gjuhët e vendit ku shkuam, ashtu sic bëra unë me anglishten, studiuam dhe përfeksionuam kulturen tonë, krahas punëve të vështira që bëmë për të mbajtur familjen atje ku ishim dhe natyrisht  familjen e madhe në vendlindje, në Atdhe. E gjithe kjo eksperiencë jete ne boten time ka lene gjurmet e veta te cilat une jam munduar ti reflektoj pozitivisht me aq sa kam mundur sin ë poezi, ashtu edhe në përkthimet e mia.

 

Deri tani keni publikuar shumë poezi në shtypin letrar shqiptar, kryesisht në gazetën “Nacional”, por edhe keni botuar vëllimin e parë me poezi si dhe një tjetër libër me përkthime    ?

 

Servet Bytyci: Para lexuesve jam paraqitur me dy libra qe jane të ndryshem mes vete per nga forma dhe permbajtja.

Libri im i pare me titull “Lulëbozhuri i Dugagjinit” , përmbledhje poezish, ka paraqitur kryesisht temen kombëtare dhe dashurine per Atdheun e njerezit e thjeshte, te akumuluara  me gjithe ndjesite e mbresat e jetes sime. Aty jam perpjekur te jem sa me real dhe shumicën i kam shkruar nepermjet nje emocioni te forte, gjithnje duke patur kujdes me gjuhën e përdorur e cila ka peshën e saj te madhe ne nje vepër letrare.

“Lulëbozhuri i Dugagjinit” se pari shpreh besnikerine e respektin ndaj  muzës poetike që eshte Atdheu yne .

Vendlindja ime eshte e shoqeruar me nje pasuri e trashegimi te madhe kulturore, historike, artistike e bukuri te rralle natyrore.

Hasi te cilit i perkas e me frymezon se bashku me Dugagjinin e krejt Kosoven.

Libri im i dyte i takon pikerisht atdheut tim te dyte tashme Mbreterise se Bashkuar, ose Anglise dhe Londres si pjese e saj prej shumë vitesh.

Librin e kam titulluar “AND THË MOON BE STILL AS BRIGHT” ose  “DHE HËNA PRAPË NJELLOJ NDRIÇON” dhe eshte nje cikel perkthimesh te sjella nga gjuha Angleze ne Shqip dhe anasjelltas.

Ashtu si zogu qe perpiqet te ndertoje folene e tij pasi e para i eshte shkatërruar pas shtrëngatës ,ashtu jam perpjekur qe krahas dashurise e adhurimit per gjuhen traditën e shoqerine angleze e atë multikulturore Londineze ,në folene e re të mos e harroj kurre te vjetren ku jam rritur e formuar,individualisht e profesionalisht.

Eshte në nderin tim te sjell para jush Shekspirin e madh, Bajronin, Lordin fisnik me shpirt rebel e romantik te “pandreqshem “ mik i Shqiptareve, i popujve Europiane e Mesdhetare ,revolucionarin,luftetar te paepur deri në sacrifice. Poetet e mrekullueshëm Angleze ,Irlandeze Amerikanë Gjermanë  e Persianë .

-Cfarë vecon nga këto përkthime?

 

-Servet Bytyci: Poezia INVICTIUS E Ëilliam Ernest Henley’t eshte poezia me e dashur per mua bashkë me poezine e zgjedhur si titull .Në perkthimin tim te pare me titull “ NJERI “ te poetit te madh Persian Saadiu, pashe sfiden e ketij hapi si fushe e re, e imja.

Ky perkthim imi, per surpizën time te kendshme, pasi u perkrah shumë shpejt nga qarqet letrare në Shqiperi e Kosovë.Edhe sot nuk mundem ti shtoj as ti heq asgje .

Po kështu nje strofe e perkthyer nga Khajami ( Një lules se vyshkur ) jep mesazhin e forte te spiritualizmit e te dashurise per jetën .

Duke patur respektin sublim ndaj perkthyesve tanë të mëdhenj ,si V.Buharaja ,S. Luarasi ,Fan Noli etj une e kam patur ndihmesen por edhe vështiresine qe të mos bie në “ kurthin “ e përsëritjes e të monotonise qe mundet te shoqëroje nje veper a poezi te përkthyer më parë )

Krahas poezise Angleze te perkthyer ne Shqip jam përballur dhe kam ndërmarre  nje hap te guximshëm . Ate te perkthimit nga Shqipja ne Anglisht. Kam perkthyer ketu poezite e bukura të  Kadarese, Azem Shkrelit, Frederik Rreshpes, Latif Berishes si dhe Migena Arllatit te cilën e falenderoj perzemersisht  për përkrahjen e saj e bashkëpunimin letrar ne keto dy libra.

Më teper se perkthime keto jane dhe dëshiroj te jene “Ura shpirtërore “ komunikimi mes popullit Shqiptar e atij Anglez ( si dhe popujve Anglishtfolës ). E libri vete nje lule e mbjellë ne kopshtin e miqësise Shqiptaro – Angleze

– Gazeta Nacional ka hyrë ne vitin e mjëmbëdhjetë të botimit. Cili është urimi juaj me këtë rast?

-Servet Bytyci: Nacional është shndërruar jo vetëm në një një tribunë e elitave letare dhe kulturore mbarëkombëtare, por edhe në një si “Ministry Diaspore.” Këtu e kam fjalën për atë që Nacional është e vetmja medie që botohet në Tiranë dhe shpërndahet në rajon që gjysmën e 32 faqeve te saj, ja kushton në cdo numër shqiptarëve jashtë Shqiëprisë londineze dhe sidomos diapsorës shqiptare. Nacional Është një medie e dedikuar ceshtjes tonë kombëtare dhe bashkimit kombëtar. Nacional është një pikë takimi e shkrimtarve shqiptarë kudo ku jetojnë, e hapur, pa paragjykime, pa klane dhe provincializma ballkanike, pasi  politika e saj  editorale eshte e tillë, moderne dhe konkuruese me frymë kombëtare të trashëguar nga gazetat e fashmë të drejtuara nga rilindasit tanë. Me këtë rast dua të falenderoj themeluesin dhe drejtorin e kësaj gazette, poetin e famshëm dhe studiuesin e mirënjohur Mujë Bucpapaj që e drejton këtë gazetë me shumë veshtirësi por me përkushtim dhe idealizëm kombëtar, me profesionalizëm të lartë. Nacional është nga gazeta më të mira letare në Europë. I uroj gazetës vazhdimësi dhe suksese.

 

 

Poetë ndërkombëtarë nën përkthimin e Servet Bytycit

 

 

OMAR KHAJAM

 

NJË LULES SË VYSHKUR

 

Oh  frikë e ferrit ,e shprese  e parajses

Ku kandili i jetes fluturon e fiket

Një gje eshte e sigurte ,genjeshtra të tjerat

Se lulja qe dikur lulezoi :

pergjithmone do të vyshket.

 

 

 

 

LORD BYRON

 

 

 VASHË E ATHINËS !

 

 

Erdhi çast i ndarjes ,lamtumirë

Me jep pra zemrën që t’dhashë ty

la gjoksin tim me shumë deshire

Mbaje pra të gjithën thellë ne gji .

 

Bej be në ty e kete zemër qe t’do

Jeta ime ..sas agapo .

 

Balluket tua porsi floriri

Valeviten lirshëm si fllad zefiri

Luajne me ujin gaz e hare

siq fryjne ererat permbi Egje .

 

Keto qerpike te tu ,kurth me mberthejne

E nga puthja jote (ne faqe,)

gonxhe e ngjyra lulesh kudo shperthejne .

 

Ne syte e tu ..

Zot me beko

Zoi mu sas agapo

 

E ajo buze ,zjarr.   –  që kërkon  të shuhet

Beli ,unazë e hollë -tek keputet

Ai trupi yt lule zambak

se goja s’flet më ,u tha u mpak

 

Oh dashuri ,shpirti te do

Zoi mu sas agapo .

 

Vashe e Athines,tani pa shkoj

Mendo per mua kur te jesh vetem

Ndonese ne Stamboll vete fluturoj

shpirt e zemër në  Athinë më  mbeten

A mund valle të mos të dua më ? Jo

Jeta ime sas agapo…

 

 

 

 

 

ESHTË ORA !

 

Është ora kur nga degët

Bilbili ligjëron me zënë e tij

Është ora kur të dashuruarit

Ëmbëlsisht pëshpërisin në fshehtësi!

 

Dhe erë e lehtë që lundron

E përkëdhel një lumë përbri

sa më pëlqen ky zë I ëmbël

Sa e dua këtë vetmi!

 

Dhe ja tani vesë e mëngjesit

mbi çdo lule lag petalet

Dhe në qiell  pranë njëri tjetrit

ylli pranë yllit falet .

 

Dhe përmbi valë në thellësi

Ngjyrë e kaltër kaltëroi

E mbi një gjethe krejt të zverdhur

sa bukur e verdha na verdhoi .

Në qiell të pastër errësira

Sa butë e butësisht mbretëroi

përcolli ditën pas e ndoqi

Tek iku e perëndoi .

 

Dhe bie muzgu si pa fjalë

akoma nuk duken yjet varg .

E shkrihet muzgu dalëngadalë

Poshtë hënës atje larg .

 

 

 

 

DHE HENA PRAPË NJELLOJ NDRIÇON !

 

 

Me erresirë të thellë në këtë natë

këtu mbaron shëtitja jonë ,

por se zemra të don prapë

E prapë kaq bukur hëna kundron !

 

Kur shpata pret më shumë se teh i sajë ,

Dhe kur shpirti gjoksin e gulfon ,

për pak pushon një zemer e mbushur vajë

dhe dashuria vetë në qetësi aty pushon !

 

Se per dashuri nata u krijua

e pas saj mëngjesi nuk vonon

Nuk do të dalim te dy bashkë në krua

nën dritën e hënës që së bashku na mbulon!

 

 

 

 

 

NGA  WILLIAM ERNEST HENLEY

 

 

INVICTIUS

 

I PAMPOSHTURI

 

Ne naten e zeze fute qe me mbulon

nga poli ne pol ne kater cepet

falenderoj zotin cfaredo te me sjelle

per shpirtin tim qe kurre nuk epet.

 

Ne kurthin e nje loje te ngaterruar

dhimbjen e duroj ,dhe s’jepem aspak,

nen peshe te cekanit-fat qe godet nuk perkulem

dhe kur trup e shpirt me kullojne gjak.

 

Pas ketij vendi plot lote e dhimje

me rrethon vec hija e erresires pa drite,

porse rreziku dhe e keqja  qe me sillet

Nuk duhet dhe s’mundet aspak te me frike.

 

S’me prish pune dera nga do te dal

Ose sa I ashper do jete denimi im

se fatin tim kam zgjedhur vete

se jam kapiteni I SHPIRTIT TIM.