Prej 19–21 tetor 2023, në Tetovë u mbajt Edicioni i 27-të i Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit”
Prej 19–21 tetor 2023, në Tetovë u mbajt Edicioni i 27-të i Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit”. Në këtë edicion u zhvilluan aktivitetete letrare, artistike dhe kulturore.
Në te morrën pjesë poetë nga vende të ndryshme të botës si: Pierfranko Bruni (Itali), Marisa Martínez Pérsico (Argentina), Tanya Ko Hong (Korea e Jugut), Dayra Lee Montoyo Leandry (Porto Riko), Mohamed Rabie (Palestinë/SHBA), Mario De Rosa (Itali), Nikolay Naydenov (Bullgari), Ali Al Shalahi (Irak /Zvicër), Muhsine Arda (Turqi), Xanthi Hondrou-Hill (Greqi), Tara Skurtu (SHBA), Maria Teresa Alfonso (Itali), Adi Memeti (SHBA), Juliana Veliçkovska (Maqedonia e Veriut), Arjan Kallço dhe Eva Kacanja (Shqipëri), Halil Matoshi , Ndue Ukaj dhe Mërgime Jetishi (Kosovë), Puntorie Muça ZIBA, Valdeta Dulahi dhe Saranda Mehmedi (Maqedonia e Veriut),.
Hapja festive e Edicionit të 27-të të Festivalit Ndërkombëtar të Poezisë “Ditët e Naimit” u bë me anë të ndezjes së fishekzjarreve dhe flakadanëve që bartnin të rinjtë me veshje kombëtare shqiptare, para Qendrës së Kulturës, në Tetovë. Ndërkaq, Drejtori i Festivalit, Shaip Emërllahu dhe laureati italo/arbëresh Pierfranko Bruni dhe kryegjyshi i Kryegjyshatës Botërore, Baba Edmond Brahimaj vendosën buqete lulesh para shtatores dhe i dhanë një minutë heshtje poetit tonë kombëtar, Naim Frashëri.
Edicionin e 27-të të FNP “Ditët e Naimit” e hapi drejtori i Festivalit, Shaip Emërllahu, i cili në mes tjerash, theksoi se, “Trazirat në botë janë si furtuna të papritura që rrethojnë vrullshëm jetën tonë të përditshme. Në këtë peisazh kaotik, poezia del si një urë e qetësisë, si një fener shprese.
Poezia vepron si një urë e përjetshme, që eleminon boshllëqet midis kulturave, emocioneve dhe përvojave të ndryshme, duke u mundësuar individëve të lidhen në një nivel të thellë përmes fuqisë së fjalëve. Ajo shërben si një urë për në territoret e paeksploruara të shpirtit njerëzor, duke krijuar një rrugë drejt vetëkuptimit më të thellë dhe ndjeshmërisë së përbashkët.
Të dashur poetë, Ju sot ndodheni në Tetovën e Poezisë, ku “Ditët e Naimit” si një operator letrar dhe kulturor, për me shumë se çerekshekulli ka promovuar dhe afirmuar letërsinë, kulturën, gjuhën, poetin tone kombëtar, Naim Frashëri, ka ndihmuar në afirmimin e qytetit, vendit dhe gjuhës sonë, por edhe në vlerësimin e gjuhës, letërsisë dhe vendin e tjetrit. Kjo ka bërë që diversiteti të shihet si një pasuri, një pasuri që garanton një të ardhme të ëndërruar. ‘Ditët e Naimit është një shenjues i urave që janë ngritur dhe do të ngrihen në vazhdimësi…
Komunikimi i ndërtuar mes poetëve, mes traditave letrare dhe ndërlidhja me të gjithë ata që duan poezinë ka bërë Tetovën një emblemë gjithnjë e më domethënëse.
Më pas, ai reagoi ndaj censurës/bojkotimit të mediumeve që i bëjnë Festivalit, si dhe ndaj mosmbështetjes së këtij edicioni nga ana e institucioneve shtetërore, ku sivjet Ministria e Kulturës ndau vetëm 104.000 denarë apo 1700 euro (ndërkaq, që të njëtin format Festiavli, ate të Strugës e financoi me 7.600 000 denarë, apo 124 000 euro), gjë që paraqet një diskriminim të hapur. Edhe Komuna e Tetovës, nuk ndau për të dytin vit me rradhë asnjë denarë, sikur Festivali të mbahet në hënë, e jo në Tetovë, ndonëse ky festival për 27 vjet e ka afirmuar dhe promovuar më mire se çdokush tjetër, qytetin tonë.
Në atë skenë të bukur, para publikut artdashës, laureatit Pierfranko Bruni, iu nda çmimi i madh “Naim Frashëri” (Në vitin, 2004, ai qe shpall Anëtar Nderi i Festivalit). Laureati me këtë rast falenderoi për këtë nder që iu bë poezisë, veprës së tij. Më tej ai u shpreh se, “Të ecësh nëpër rrugë do të thotë të lexosh gjithçka në një sintezë tronditëse. Përjetova një përvojë të jashtëzakonshme me rikthimin pas vitesh në Tetovë, në Maqedoninë e Veriut. Mes shqiptarëve të Tetovës gjeta Shqipërinë e trashëgimisë sime. Nënkupton të përjetosh me atë mikpritje që vetëm popujt që e njohën historinë të shndërrohet në mit dhe përkatësi mund ta zotërojnë. Mikpritjen që gjeta këtu në sajë të Shaipit është e vështirë ta gjesh diku tjetër, pasi unë kam udhëtuar shumë në vende dhe realitete të tjera. Kjo na bën më shumë pjesëmarrës në këto takimë që janë takime dashurie. Ballafaqimi me gjuhët do të thotë ballafaqim me njerëzit. Për mua ishte një takim kuptim plotë, i rëndësishëm, aq sa do të përpiqem ta tregoj, kudo që do shkoj, sepse ky komunitet i poetëve është komuniteti i bukurisë. Sepse tingulli është gjuha e zemrës”. Jurinë e Festivalit e përbënin Prof. Dr. Ymer Çiraku (kryetar), Mr. Ndue Ukaj dhe Prof. Dr. Vebi Bexheti.
Gjithashtu, në këtë natë magjike u nda edhe çmimi letrar ‘Qiriu i Naimit’, që jepet për poezi më të mirë. Atë e mori poeti shqiptar, Adi Memeti nga SHBA.
Në ditën e dytë të Programit, poetët vizituan monumentet kulturo-historike të Tetovës. Ndërkaq, në teqenë Arabati Baba, ata u pritën nga Kryegjyshi, Baba Edmond Brahimaj, i cili u foli për historikun e Teqesë dhe rëndësinë e saj ndër vite. Këtu, gjithnjë sipas programit, u mbajt ora letrare “Poetë dhe vargje”, në të cilën poetët lexuan krijimet e tyre, si dhe u nda edhe çmimi letrar “Silke/Liria”. Ky çmim i takoi poetes turke, Muhsine Arda.
Në mbrëmje në Qendrën për kulturë dhe art “Shift Center” u mbajt ora e madhe letrare “Meridiane Poetike”. Ku poetët pjesëmarrës nga shtete të ndryshme të botës dhe poetë shqiptarë, lexuan poezi dhe u ndanë çmimet e tjera letrare të Festivalit. Kështu, çmimi letrar “Ditët e Naimit”, i cili jepet për karierë letrare iu dha poetit nga Kosova, Halil Matoshi, çmimi ‘Menada’, që jepet për vlera të veçanta poetike iu dha poetes koreane Tanya Ko Hong, çmimi letrar ‘Oaeneumi’, që jepet për ciklin më të mirë poetik shkoi për poeten nga Argentina, Marisa Martinez Persico.
Këtë vit, Drejtoria ndau edhe dy mirënjohje; për TV Koha dhe për piktorin akademik Reshat Ameti.
Festivalin e udhëhoqi moderatorja Narta Emërllahu, ndërsa poezitë i lexoi në gjuhën shqipe aktori i njohur, Arsim Kaleci. Nga një pikë muzikore ekzekutuan pianistja Jasmina Salija dhe violinistja Doriana Selmani, ndërkaq, leximin e poezive në shqipe të poetëve pjesëmarrës i përcolli me piano, Jasmina Salija.
Drejtoria e Festivalit, si gjithmonë, edhe në këtë edicion botoi Antologjinë e Festivalit, të poezive të poetëve pjesëmarrës me titull “Sytë e mbrëmjes”, të përgatitur dhe redaktuar nga Shaip Emërllahu e me parathënie të George Ëalllace.
Festivalin, përveç Ministrisë së Kilturës, e sponzorizuan restorantet “Kurtishi” dhe “Parajsa e Sharrit”.
D. Hadri