Jeta ime një fletë e shqyer në mes të një libri
PO PRES PERËNDINË E SKËTERRËS
TË MË MARRË NË MBRETËRINË E SAJ
NË AEROPORTE TË HUAJA
Në aeroporte të huaja
Më ka rastisur të dëgjoj
Fraza të shqiptuara nga bashkatdhetarët e mi emigrantë
Që nganjëherë komunikonin midis tyre
Në gjuhën amtare
Ato fraza fluturonin mbi kokat e udhëtarëve
Fluturonin mbi zhurmën e zërave dhe mbi babelin e gjuhëve
Si zogj të shastisur
Të cilëve ua ka shkatërruar folenë shtrëngata
Si shkëndija të shkëputura nga një zjarr barinjsh
Të përpira nga goja e zezë e natës
Frazat e bashkatdhetarëve të mi
Të tretura në salla dhe korridore të mbushura dingas
Më kujtonin trupin e largët të gjuhës sime amtare
I ngjashëm me një yll që nuk resht së zvogëluari e së ftohuri
Për shkak të humbjes së pandalshme të masës së tij
Ato fraza të shkëputura nga trupi i gjuhës sime amtare
Më kujtonin edhe fatin e Absirtosit
Të bërë copë-copë e të shpërndarë nga Medeja
Por pas kësaj përqasjeje me mitin e lashtë
Nuk dija cilën magjistare të mallkoja
Ngaqë i kishte shpërndarë nëpër rrugët dhe aeroportet e botës
Copat e trupit të gjuhës sime amtare…
ZOGJTË E STIMFALIT
I lindur në një cep të humbur të dheut
Gjatë rrugës ku kisha ecur
Kisha lëshuar thërrime ëndrrash
Thërrime metaforash ku kisha ngallmuar identitetin tim
Që do të më ndihmonin për të gjetur udhën e kthimit
Pasi kisha shkuar larg
U ndala diku dhe desha të kthehesha në shtëpi
Zogjtë e Stimfalit me fytyrë njeriu
Më bërtitën gjithë urrejtje:
Ne i kemi çukitur
Thërrimet ëndrrave dhe të metaforave të tua
Ne e kemi gllabëruar udhën tënde të kthimit
Vendi ku ti ke lindur
Është një mbretëri ku sundojmë vetëm ne
Ku ne krrokasim sa na punon zëri
Të kurorëzuar me dafina
Ty nuk të mbetet rrugëdalje tjetër
Veçse të vërtitesh në labirintin e ekzilit tënd
Deri në frymën e fundit…
FLETA E SHQYER
Leximin e librit që kisha në dorë
Ma ndërpreu një fletë e shqyer
Që u hap para meje si greminë
Ato çaste
Në mendjen time ia behën këto pyetje :
A mos vallë ai që e kishte shqyer atë fletë
Kishte dashur t’ua shmangte lexuesve të atij libri
Diçka që atij nuk i kishte pëlqyer?
Apo përkundrazi ai ishte shtyrë nga zilia
Për ta asgjësuar atë që ishte shkruar në fletën e shqyer?
Edhe pas leximit të atij libri
Nuk m’u shqit nga mendja fleta e shqyer
Ndoshta obsesioni im kishte lidhje me prirjen njerëzore
Për t’u tronditur nga çdo akt barbarie
Ndoshta obsesioni im kishte lidhje me faktin
Se një pjesë e jetës sime
I ngjante një flete të shqyer
Ndoshta edhe unë vetë nuk isha gjë tjetër
Veçse një fletë e shqyer në mes të një libri
LUGINA E UJQVE
Në një libër të botuar në ekzil
Një intelektual shqiptar i shekullit të kaluar
E kishte krahasuar vendin e tij të vogël
Me një luginë të ngushtë ujqish
Që shqyenin njëri-tjetrin
Duke i lexuar ato radhë
Patriotizmi im arkaik ishte tërhuzur
Duke e quajtur atë krahasim
Përçmues të tepruar
Pa kaluar shumë kohë
Unë kam dëgjuar rreth meje
Ulërimat e bashkatdhetarëve të mi
Dhe të kolegëve të mi të penës
Kam parë ta përshkonin ajrin
Vetëtimat e frikshme të dhëmbëve të tyre të qenit
Ashtu si Krezusi midis flakëve të turrës së druve
Që kishte thirrur : « Solon !… Solon !… »
I rrethuar nga lukunitë e ujqve të vendit tim
Edhe mua më ka ardhur në mendje emri
I intelektualit shqiptar të shekullit të kaluar
Dhe i shëruar nga patriotizmi im arkaik
Kam thënë me vete:
“Mjeshtër, të heq kapelen!”
KUNDËRSHTARI
Kur ecja në diell
Ai e urrente hijen time
Duke thënë se ajo i bëhej pengesë
Ai shkumëzonte si i xhindosur
Dhe e shkelte hijen time disa herë
Me këpucët e tij me gozhda
Edhe e dërrmuar nga goditjet e tij
Hija ime mundohej të ngrihej në këmbë
Të vazhdonte rrugën e nisur
I shtyrë nga urrejtja e tij absurde
Ai e ndërsente kundër meje
Zogorinë e qenve të tij të tërbuar
E kafshuar nga dhëmbët e tyre si kanxha
Hija ime i qepte plagët e shqyera
E vendosur të ecte në rrugën e saj
Për ta zhdukur hijen time
Ai i kërkoi diellit
Të m’i ndalonte rrezet e tij
Dielli ia shkrepi të qeshurit
Ndërsa unë vazhdova udhën
Me hijen time pranë meje…
DUKE DALË NGA SHPELLA
I kacavarur nën barkun e dashit
Dëgjoj dihatjen dhe kërcëllimën e dhëmbëve të Polifemit
Përfytyroj pëllëmbët dhe gishtat e tij
Që dridhen si në ethe
Duke prekur me nxitim shpinën e dhenve
Teksa dalin nga shpella e errët
Dashi që më bart mua ecën ngëcë-ngëcë
Pa e ditur se çdo hap që bën ai
Drejt grykës së shpellës
Për mua është një hap më larg vdekjes
Është një hap më afër lirisë
Hapësira rreth meje
Bëhet gjithnjë më e gjerë e më e qartë
Gjithnjë e më shumë pakësohet
Kutërbimi i neveritshëm i shpellës
Ku përzihet duhma e plehut
Duhma e tymit e blozës e gjakut
Më së fundi dashi i ngadalshëm mbërrin
Te gryka e shpellës:
Ç’ajër i dëlirë!
Ç’hapësirë e pakufishme para meje!
Ç’diell rrezëllitës!
Deri në kupë të qiellit ushton
Fjala e shqiptuar nga rruazat e gjakut tim:
I l-i-rë!
LETËR ANAKREONIT
Qoftë mallkuar ai që i pari
E deshi paranë!
Anakreontike, Pasioni për paranë
Anakreon ti ke thënë
Se kur doje të himnizoje Kadmosin
Trimëritë e Herakliut Atridët dhe heronj të tjerë
Kordat e lirës sate heshtnin
Ato pranonin të shoqëronin me tingujt e tyre
Veç këngët që himnizonin zotat e tu të parapëlqyer
Bakun, Afroditën, Erosin
Anakreon ti ke qenë me fat
Që nuk ke lindur në shekullin XXI:
Sa herë që do t’u kishe thurur lëvdata
Zotave që ti i ke pasur për zemër
Emri Eros do të kishte tingëlluar në veshët e dëgjuesve të tu
Si emri i zotit të tyre të vetëm
Një stër-stërnip i Plutos
Që quhet Euro
Ky zot i kudopranishëm dhe i gjithëfuqishëm
Që ka tempuj më të shumtë e më madhështorë
Sesa Zeusi rrufehedhës
Nuk i çmon poetët lirikë
As poetët në përgjithësi
Nëse zoti Euro do ta kishte marrë vesh rastësisht
Se ti ke bërë sakrilegj
Duke folur keq për paranë në këngët e tua
I mjeri ti Anakreon
Çfarë do të kishin parë sytë:
Ai do të ta kishte rrëmbyer lirën nga duart
Dhe do të ta kishte thyer pas kaptinës !
E KALTRA E URRYER
Sot e kam urryer të kaltrën
Nuk ishte fjala për të kaltrën e qiellit
Nuk ishte fjala për të kaltrën e detit
As për ngjyrën e syve të dikujt
E kaltra e urryer që ma prishi gjakun
Dhe ma tërhoqi vështrimin si magnet
Qe një blanë e kaltër
E ravijëzuar ndanë gjurit të një gruaje
Që udhëtonte në metro përbri meje
E mbretur në lëkurën e bardhë
Ajo blanë e shkaktuar nga shkelmi i një burri
Ishte një version i damkës së bërë me hekur të skuqur
Në lëkurën e skllevërve
Konturet e asaj blane
Ishin harta e arkipelagut të një dhimbjeje
Portulani i një porti mesjetar
Drejt të cilit udhëtonin përmes shekujve
Dënesat e panumërta të grave
E rrethuar me një brerore trishtimi dhe heshtjeje
Gruaja me damkën e blanës së kaltër ndanë gjurit
I ngjante statujës së një hyjneshe
Të dëmtuar nga tërmeti…
BLATIM
I mësuar me klishenë
Ku një nënë takon fëmijën e saj
Ia ledhaton flokët dhe e puth me dashuri
Sot unë u befasova
Nga një ndryshim i kësaj skene
Një vajzë e re iu afrua nënës së saj
Të ulur në stolin e një parku të qytetit
U përkul mbi të
E puthi në faqe
Ia krehu me gishta flokët e thinjur
Duke i shoqëruar gjestet e saj me fjalë përkëdhelëse
Si çurlikime zogu
Fytyra e nënës u përtëri
Sikur vajza e saj t’i kishte blatuar
Tiparet rinore të fytyrës së vet
Ashtu siç i blaton dielli dritën e tij
Një liqeni me ujëra të kulluara
Ku reflektohet një mëngjes pranvere…
E FSHEHTA
Ndonëse nuk arrij ta shoh
Zogun e fshehur midis gjethnajës së pyllit
Dhe nuk e di emrin e tij popullor apo shkencor
Ma kënda të dëgjoj dredhulet e zërit të tij
Këngën e tij që ma drithëron shpirtin
Ajo është një këngë e stërlashtë
Pa dyshim një nga këngët më të moçme të botës
Ashtu si shungullima e detit dhe e qara e erës
Që i kanë përshkuar mijëvjeçarët
Pa pësuar as ndryshimin më të vogël
Është e njëjta këngë që i ka magjepsur
Autorin e Gil Gameshit dhe atë të Librit egjiptian të të Vdekurve
Homerin, Virgjilin, Al Atarin, John Keats-in
Deri te Guillaume Apollinaire-i
Që para meje ka ecur në këtë pyll
I shtyrë nga dëshira e zjarrtë
Për të zbuluar të fshehtën e kësaj kënge të moçme
Të bukurisë dhe të risisë së saj të pavenitshme
Unë i afrohem me kujdes zogut të padukshëm
Duke shpresuar ta pyes e të mësoj diçka prej tij
I frikësuar nga zhurma e hapave të mi mbi degët e thata
Zogu i fshehur midis gjethnajës së pyllit
Ngrihet fluturimthi nga dega
Duke marrë me vete të fshehtën e këngës së tij
Të cilën nuk do ta zbuloj ndonjëherë…
Bois de Boulogne, 22.5.2023
SAFIRI I NJË MUZGU
Do të kisha dashur të isha një magjistar
Për ta ruajtur në një peshtaf të hekurt
Safirin e këtij muzgu të kaltër
Kur ne shëtitëm së bashku
Përgjatë bulevardit saint Michel
Në kujtesën time vërshoi një baticë
Muzgjesh të ikura kaherë
Kur ne kishim shëtitur së bashku
Të mbuluar nga ngjyra qiejsh të tjerë
Të rrethuar nga të tjera stinë nga të tjera pemë
Ato muzgje të ikura ishin strukur
Në skutat më të fshehta të kujtesës
Duke pritur këto çaste të pashpresuara
Kur ne do të mund të shëtitnim se bashku
Përgjatë bulevardit saint Michel
Në pamundësi për të qenë magjistar u përpoqa
Ta ruaja safirin e këtij muzgu të kaltër
Në peshtafin e thjeshtë të kësaj poeme:
Nëse shëtitja jonë zgjati veç disa minuta
Në të pati diçka të përjetshme…
ENGJËJ
Një vajzë në lule të moshës
U ndal përbri meje
Para një pikture murale të Delacroix-së
Ku fluturonte një trumbë engjëjsh
Nëse ajo vajzë besimtare do të kishte pranuar
Të zinte vend në një cep të asaj pikture
Unë do të kisha besuar me gjithë shpirt
Se engjëjt ekzistonin me të vërtetë
Dhe do të kisha qenë i gatshëm ta adhuroja
Bukurinë e tyre të qielltë
Unë hoqa dorë menjëherë nga hamendësimi
I kalimit të kësaj vajze në radhët e engjëjve
Pata frikë se kur ajo do të fillonte të ngrihej lart
Toka do të zinte të ulërinte
Toka do t’i ngjante gojës së rrumbullakët
Të pikturuar në një tablo te Eduard Munch-it !
Kisha e Saint-Sulpice-s, 8.6.2023
AGULLIMI QË PASHË…
Në fytyrën e saj pashë agullimin
E një dite që nuk kishte gdhirë kurrë
Dhe nuk do të gdhijë në të ardhmen
Ai agullim
U ngallmua në kujtesën time
Si një butak shumëshekullor
I gurëzuar në një shkëmb
Duke e soditur agullimin
Që pashë në fytyrën e asaj vajze
Pata ndjesinë
Se kisha lindur shumë herë
Se kisha jetuar qysh nga fillimi i botës
Se do të isha i pranishëm në mbarimësinë e saj
Agullimi që pashë në fytyrën e asaj vajze
I zhduku të gjitha netët
I ra vizë mungesës
Dhe vuri një kryq të bardhë
Te kryet e të gjitha pikëllimeve të mia
Te kryet e të gjitha mrekullive
Të njëmendta apo imagjinare
Agullimi që pashë në fytyrën e asaj vajze
Përfshinte mbarë gjithësinë
Si Alefi i përfytyruar nga Borges-i…
PA QIELL
Ka pasur çaste kur më ka ndodhur
T’i rrah krahët në ajër
Duke përfytyruar se ata ishin flatra
Por menjëherë pas këtij gjesti
Që alter egoja ime e ka quajtur naiv
Kam vënë re
Të vërtetën e hidhur e të pamohueshme
Se më mungonte edhe qielli
Se isha i pafuqishëm
Të krijoja njëkohësisht
Flatrat që më duheshin për të fluturuar
Dhe qiellin ku mund të rrihja flatrat
Përballë këtij relaliteti të vrazhdë
Nuk më mbetej rrugëdalje tjetër
Veçse të hiqja dorë nga të fluturuarit
Të pranoja se krahët e mi
Ishin thjesht gjymtyrë njerëzore
Që kurrëndonjëherë nuk kishin gjasa
Të bëheshin flatra
Në vendin tim pa qiell…
KA EMRA QË MË DRITHËROJNË…
Ka emra që më drithërojnë
Për shembull emri: nëna ime
Krahët e saj të metamorfozuar në një kryq druri
Mund të përqafojnë vetëm erërat
Çdo pranverë ajo më buzëqesh nga jeta e përtejme
Me luleshqerrat që mbijnë në varrin e saj
Për shembull emri : shtëpia ime atërore
Unë nuk mund ta kapërcej pragun e saj të ndaluar
T’i hap dyert dhe dritaret e saj
Të ngrohem te zjarri i vatrës së saj të shuar kaherë
Të prek muret e saj të katandisura në gurë të thjeshtë
Për shembull emri: jeta ime
Ajo duket si pjesa e sipërme e një klepsidre
Të zbrazur pashmangësisht nga viti në vit
Dhe currili që rrjedh nga lyfyti i saj
I ngjan një lumi në fund të udhëtimit të tij
Që i afrohet gjithnjë e më shumë grykëderdhjes
Për shembull emri: ëndrrat e mia
Ato janë rrëgjuar si shkurret e një bokërrime
Për shkak të djegagurit e të një thatësire të gjatë
Që bishti i cigares së ndezur të një kalimtari mendjekeq
Mund t’i shndërrojë në thëngjij e në hi
Të rrëmbyer e të shpërndarë nga erërat e çmendura
Për shembull emri: atdheu im
Ku nuk zotëroj as edhe një fije bari
As edhe një gisht tokë as edhe një gisht qiell
As edhe një pëllëmbë nga dy detet e tij
Madje edhe ajri i ndotur nga ata që e kanë uzurpuar
Është bërë i pathithshëm për mushkëritë e zërit tim…
TELEFONATË
Telefoni ra pa ndërpreje
Për minuta të tërë
Aq sa u detyrova që ta ngrija
Një zë që m’u duk si zë femre
Më tha se ajo ishte sekretarja e Plutonit
E perëndisë së Skëterrës
I cili kishte marrë vendim të më thërriste
Në mbretërinë e tij
Më kishte caktuar numrin e fjetores ku do të bujtja
Dhe numrin e shtratit ku do të shtrihesha
Po vij menjëherë i thashë
Sepse të banoj këtu ku ndodhem tashti
Apo atje ku ju më thoni të paraqitem
Për mua nuk ka ndonjë ndryshim të madh
Unë e mbylla telefonin
I mbatha këpucët
Dhe u nisa për udhë…
Tiranë, 2023