Gazeta Nacional Albania

DAHLIA RAVIKOVITCH (1936 -2005), Izrael: FUSTANI I ZJARRTË, POEZI. Solli në shqip: MIMOZA EREBARA

FUSTANI I ZJARRTË

Nga

Ravikovitch lindi në Ramat Gan më 27 nëntor 1936. Pas përfundimit të shërbimit të saj në Forcat e Mbrojtjes së Izraelit, ajo studioi në Universitetin Hebraik të Jerusalemit. Ajo punoi si gazetare dhe mësuese e shkollës së mesme. Ajo përktheu në hebraisht veprat e WB Yeats, TS Eliot dhe Edgar Allan Poe dhe librin Mary Poppins. Ravikovitch ishte aktiv në lëvizjen e paqes izraelite. Më 21 gusht 2005, Ravikovitch u gjet e vdekur në banesën e saj. .Libri i saj i parë me poezi, Dashuria e një portokalli, i botuar në vitin 1959, e themeloi atë si një nga poetet kryesore të reja të lindura në Izrael. Në total, Ravikovitch botoi dhjetë vëllime me poezi në hebraishten e saj amtare. Poezia e saj është përkthyer në 23 gjuhë.
Cikli eshte shkeputur nga vellimi antologjik i poezise hebraike ne proces botimi.

Solli ne shqip: MIMOZA EREBARA

KUKULLA IME

Këtë natë lindi një kukull,
E më kthehej djathtas e majtas në të gjitha anët,
E binte me fytyrë në tokë duke u ndarë në pjesëza,
E që kërkonin të ribashkoheshin nga duart e mia,
E më pas kthehej në një kukull siç duhej të ishte,
E bashkëpunimi im me të ishte gjithnjë i arsyeshëm,
E dëgjueshme, e bindur,
Por atëhere bëhej një kukull e një tipi tjetër
Si një filiz i thyer që është ende i pakthyer në një loz,
E më pas shkoi të kërcente në një festë,
E më la mua nën shoqërinë e maceve e të qenve,
E për këtë, të gjithë hapat e mi ishin të matur
E kishte flokë të artë e sy të kaltër
E kishte një fustan me ngjyrat e luleve të kopshtit
E kishte një kapele me ca zbukurime qershie.
Kukulla ime!

KRENARIA

Siç ju e dini, edhe guri plas
Dhe jo prej moshës aspak,
Tek qëndrojnë bregut dekadash me rradhë
Në ngricat e akullta edhe në vapë
me qetësi, e prej drite vezulluese larë
-ç’iluzion i marrë!
Thikat e Kohës përbrenda i kanë çarë,
Por ata s’lëvizin, qëndrojnë krenarë,
Presin,
Para tyre vitet ikin, shkojnë,
Po nuk ardhur akoma ai vit që do t’i shkatërrojë
Ndaj jetojnë nën myshk e alga nga deti zemërak
Që shpërthen duke u përpjekur
Me vete thellësive të tij t’i marrë
E, gurët po aty,
Derisa një vijëz uji e padukshme llastohet rreth tyre
Vjen-shkon, vjen-shkon…
Dhe papritur,
Guri ka një plagë!
Dhe kur kjo vjen, vjen befas,
-Njerëz!

LULEÇIKLAMINET

Tre ose katër luleçiklaminë të bardhë
dhe unë mes gjethesh kam edhe një tjetër bimë
që nuk do të ndalet së kacavjerruri drurit lart
plot thesare të çmueshme, si një sekret,
që gjakun tim në të kuq e ndez.
Ti mendon shumë po,
Ti nuk po mendon për mua, nuk po flet atje lart.
Ti je pezull,
si një mjegull delikate që shoqërohet me retë
dhe na spërkat me pluhurin e perltë të agimit.
Po unë gjithnjë e kam ditur këtë
Kjo është vetëm një histori e vogël, e thjeshtë,
pa nënkuptime kohe e emrash të fshehtë.
Por ai shkëmb që zbret m’u në det
drejt e në ujërat e pastërta bruz
ka harruar gjithçka, gjithçka për ju.
Ndaj ai shkëmb është i imi, i gjithë i imi,
E jo, i yti.

KUR HAPEN SYTË

Borë në male, tutje në lartësi
dhe mbi Jeruzalem.
Eja, o Jeruzalem,
dhe ma kthe fëmijën tim!
Eja, o Betlehem
dhe ma kthe fëmijën tim!
Ejani, o male të lartë
Veshur- zhveshur nga erërat
Përmbytëse në porte të lashtë
dhe ma ktheni fëmijën tim!
Dhe ti, o syth i përkulur,
Kërcell-hollë në rrjedhën,
Përmes shkurreve në shkretëtirë,
ma kthe fëmijën tim!
Shpirti i ikur kushedi se ku, më kthehet në trup
kur unë i hap sytë.

NË ÇAD DHE KAMERUN

Duke lundruar në Çad dhe Kamerun
Evropianë të dëshpëruar nga jeta duan të qajnë
Nuk kanë luks të merren më me mirësjelljen.
Jo shumë larg, ca lebrozë
Me duar të pagishta, zgavra mjekrash dikur,
Hije që nxitojnë të zhduken në natë,
Kalojnë,
As era nuk zgjohet, veç djeg njëlloj.
Nga humnerat e ujit në Çad e Kamerun
Vetëm trëndafili ngrihet në shkëlqim
Dhe bie mbi evropianët mbytur në dëshpërim.

FUSTANI I ZJARRTË

A e di se të kanë bërë një fustan prej zjarri përcëllues?
Dhe a e mban mend si u dogj gruaja e Jasonit në fustanin e saj?
Medea, Medea e bëri këtë, nën inat të çmendur tundues
Ndaj ti, mos nxito ta veshësh atë bukuri, po ndal!
Edhe pse të kanë bërë një fustan që si prush shkëlqen
Ti mos u ngut, se shumë shpejt ty, në hi të zi të kthen.

Ndaj unë të them fuqishëm -mos e vish!
Nuk është erë që frikshëm fishkëllen
ky zë, është helm që drejt teje rrjedh.
Tani nuk je më as e përndritur princeshë,
E çfarë mund t’i bësh Medeas ti?
Kur nuk mund të dallosh dot as zërat që nxijnë,
Dhe as zërin e erës që ty të përzhit?

-E mban mend, -i thashë, atë kohë kur isha gjashtë vjeç?
Kur m’i lanë flokët me shampo dhe dola me nxitim në rrugë
Dhe aroma e saj shpërhapej pas meje si një re?
Po që pastaj u sëmura kur erërat u hodhën në sulm
Dhe unë nuk dija ende të lexoja një tragjedi të re?
Por që aroma e shampos përhidhej kudo në eter
Dhe që trupi im i sëmurë, për çdo ditë tretej?
Tani e di se, ajo nuk ishte veç një shampo e thjeshtë.

-Çfarë do të bëhet tani me ju dhe fustanin -zjarr?
-Unë e di, shumë mirë e di – me bindje i thashë,
-Pra, pse po vazhdoni të silleni përreth, pandalë,
ju duhet të keni shumë herë më tepër kujdes,
pasi e dini tashmë se çfarë është një fustan që djeg!

-E di,
Por aroma e asaj shampoje të largët në kujtesë,
Që veç me një nuhatje krejtësisht më mpin, më huton,
Nuk bën gjë tjetër veçse prej jush frikshëm më largon
Edhe pse shpirti im, tragjedive greke më nuk u beson.

-Por fustani, tha ajo, -I prushti, i bukuri, është në zjarr.
-Çfarë po thua? -bërtita,-çfarë po thua, moj e marrë?
Nuk e sheh? Ja tek jam, nuk e kam veshur fare atë fustan,
Sepse ajo që digjet flake, Medeas përballë, vetëm unë jam.

NË VITIN QË DO TË VIJË, NË DITËN QË VJEN

Nëna ime është shtrirë në shtrat duke pritur të vdesë.
Kanë kaluar tetë vjet. Njëlloj si mbrëmja, ky mëngjes
i dobët dhe i zbrazët në të gjitha orët, sekondat, e minutat
Nëna ime, e di, nuk do t’ia jepte gjithë kohën e saj ditës,
luleve dhe, gjithë atyre marrëzive që lulëzojnë,
bukurive të natyrës, stuhive e vetëtimave.
Tetë vjet! Dhe në asnjë moment nuk e ka bërë atë
Kjo mençuri e mbajti,i dha frymë, e ngriti në këmbë
Ose më saktë, ajo rivendosi fuqinë e saj të vullnetit,
Gëzimin e Punës, dhe fuqinë për të kujtuar
E përqafuar diçka kaq jetike për qenien e saj,
si Parimet Etike të Judaizmit.
Nëna ime shtrirë në shtrat, duke pritur të vdesë.
Papritur, ngrihet si një luaneshë në protestë
dhe pa folur, sikur thotë: Po iki e ngopur,
E pasur me jetë,
Në ditët në vijim dhe në vitin që vjen,
të gjitha lulet e lavdishme në të shenjtin Galile,
Pa mua do të duhet të rriten, ashtu, thjesht.

NË FRYMËN E DUHUR

Kur një njeri rri ulur në një dhomë i vetëm
Çfarë dinë për të të tjerët?
Ndoshta diçka i gjëmon në vesh atij
Pa pushim, njëzet e katër orë në ditë.
Dhe ka njerëz që nuk duan t’ia dinë
Se sa e vështirë është dita për të,
Njëzet e pesë vjet më parë,
Kishte një luftë të tmerrshme në botë.
Mes rrënojave të shtëpive përtokë
Kishte njerëz zemërkrenarë.

I vetëm në dhomën e tij burri ulur rri
Duke parë diellin mes resh shtypur.
fillon të mendojë për mrekullitë:
Si fluturimi në erën pa pluhur,
për mizat, po,po, edhe për ato,
Për Ekzistencën në frymën e duhur,
Për degët ku ngatërrohet një flutur
Krahëvesitur nën diellin që vallëzon
Pa e ditur se në një puthje do të ndalojë

Për pluhurin e reve, grurin në lulëzim.
Për sytë e ndritshëm dhe plot lot
Për mrekullinë qiellore të kaltërsisë
Për parajsën e Unit tonë trupor
Ai nuk i prek dot këto mrekulli
Të fluturosh, do të thotë që shtresat e ajrit
T’i mbartësh si i dashuruar thellësisht
Ai po fluturon dhe po ulet ndërkohë
Dhe këtu për të është një surprizë.
Zogjtë janë në erën e duhur

Dhe papritmas ai, para kohe u zhduk.