Gazeta Nacional Albania

Durim Çaça: MONADA LIRIKE, POEZI

MONADË, 1

dhoma e udhëtarit me një dritare n`agullimë
ku kithi i lotit mbulon një pyllnajë
të thyer nga shiu

e vajza që zgjat në vetratë qafën ngjyr` argjendi
tek vë re zakonin e rrallë që kan’ vitet
për të nisur me diell

ah, të bashkuarit e lëvizjes së turbullt të ritmit
me njeriun që robtohet e vuan
te një jamb lirizmi

si ndjesia kozmike dëshpëruese e përkushtimit
e nënshtruar dhe e përmallshme,
si një zgjua uji që regëtin ndaj të gdhirë

si vështrimi i lëngshëm i syve të tu
që zhytet në syt` e mi porsi një vesë që rrëshqet
mu në zemër të lules

tek shtrëngoj duart e mia në një nyje t’afshtë, t’ngulmët
për t’i mbajtur të palëvizshme
n`errësirën flakëruese të flokëve të tu

paj, as atij që çapitet përbri meje,
as kësaj kënge s`kam për t’ia thënë
gjith’ këtë ajth hareje

se zemrën veç mund ta dëgjojë
kush nuk kërkon të ngadhënjenjë
e të zotërojë

ja, era shkund lajthinë në gusht
n’agullimë, teksa yjet terratisen
në qoshe rrugësh

ndërsa posht` shkëmbijve n’ajrin e mugëllt
midis trumzës e vreshtit
po shkasin kumte

e jeta që ësht’ te ai hap që guxon të hedhësh
se jemi një lëvizje zemre që ecim nga një zemër
te një zemër tjetër…

MONADË, 2

aroma e një jete që ikën e përzihet
me erën e mbrëmjes së verës, të mendrës së egër
zhumbricës së shkëmbinjve

e deti i qetë, i lumtur, i ngazëlluar
me të dielën e ngjyrave të fustaneve të grave
të bardhësis` së këmishave të burrave

kundërmimi i nxeht` i fuqishëm i peshkut t`pjekur me dafinë
si erëmimi i patjetërsueshëm
e i afshtë i lumturisë

seç morëm rrugën për hir t’ëmbëlsisë së ajrit
të harresës së vdekjes, harresë e humbur dhe vetë,
për hir të Bashkës së Artë

sakaq zemra e mëllenjës rreh n`shermashekun e errët
n’orën kur drita fsheh fytyrën në gushën tonë
e këlthasin lajmet e mbrëmjes

juristi, politikani, mjeku, gazetari mediokër
sharlatanë që i mbajn` gishtërinjtë e tyre
te pulsi i botës

e mëshira e Zotit që ësht’ një ujë i cekët
ku lajn` fytyrën e tyre të poshtrit

si kalimi përkitas i diellit mbi lëvoret e valanidhëve
përgjatë muajve dimërorë

gjithçka më bën shenjë: fëmijët që humbin topin në parqe
jargavanët mes ngutit të jetës

paj, kush i di plagët, kush i di thesaret
që sjell një jetë tjetër…

MONADË, 3

agullima që pi natën e shkëlqimin e fytyrave të shtatoreve
ndjenja e shpresës që s`na përket ne, por jetës
shija e kumuris` mbetur në shtëpin` atërore

ah, të qëndrosh në t`fshehtën që të përndrit vetveten
a t`fshihesh mes lulesh e mandolinash e t’shpërfaqesh
si një ditiramb hovesh të dhembshëm

iu them të gjithëve: kujdes me idealet
kujdes kur i jepni dashurinë
çdo njeriu të gjallë

tek shoh duar tokur gjatë të dy njerëzve
që nuk e di në se jan` duar lamtumire
a duar të reja përshëndetjeje

me moshë i njoha malet gjer kur flatrat, krahët e mi
s`e ndiqnin dot më tej vegimin e epërm
se gjenia është dije e rini

e zogu që na hedh rubinin e hapësirës
liqeni i lëmuar në të gjelbër të errët
tigri që i ikën diellit

o jamb i dlirë që të zgjon vala e flladi
qeshja jonë ësht` më e afërt me vdekjen
nga të gjitha trajtat e qelqit e kristalit

më mbuloni me guacka lumi me shkulme
un` rrojta i mrekulluar, adhurova tokën e qiellin
tek kaloj n`marshin e përjetshëm t`jetës së pafundme

si pushi i një luleradhiqeje që pluskon në verë
nëpër një mjegull mëngjesi në ngjyrë të krahëve
të pëllumbave të egër…

MONADË, 4

nata e madhe e maleve të alpeve
trishtimi poetik i rrëfimeve dashurore

si era e sanës së re të livadheve
paj, aroma më delikate e botës

si lëngu hidhtosh i zambakut të luadhit
hedhur në çajin e pasdites

si dëshira e përjetshme për të ngrënë qiellin
e për të pirë yjet

linja sinusoidale e valëve të detit në gjire
porsi gruaja nëpër natë ndjekur
nga një bukuri shiu e ngrohtësie

e muzgu i rrudhave, ndalimi im i prajshëm
qetueshëm, si një trëndafil i humbur,
rënë n’udhë të madhe

ah, dashuria, si zjarri, s`e hedh dritën e vet
veçse mbi bukurinë e drurtë
bërë hi i afshtë, i nxehtë

zëri n`ekstazë than trëndafilët e lulëzuar
përkul pemët, djeg shiun e rrebeshtë

n`ajrin e lehtë kundërmues
me t`gjitha aromat që adhurojn` bletët
në luadhe

paj, parfumi i dashurive të hershme
drita e ngrohtë e kujtimeve të mallshme
vetitë e mrekullueshme të legjendave

e flokët e vajzave që ngjajn` me lindjen e diellit në ag
flokët e grave – me pranverën, të fëmijve – me verën
të pleqve që ngjajnë me dimrin e ashpër…

MONADË, 5

drita e kulluar e janarit në ngjyrë të kaltër
tek mbulon kreshtat e veshura me dushqe, dëborën e re
ujërat e errëta të buronjave në krastë

e trualli i lëvizjeve e i largësive të zemrës
që shkon nga pema te zogu, nga zogu te yjet
nga ylli te buza e së dashurës në shend

i dua vendet ku jetova hareshëm një çast
i mbaj gjithëherë me vete, ua njoh thelbin
e tyre të fshehtë, të qashtër

kërkojm` fytyrën tonë tek kundrojm` fushat e ulëta
gonxhet e hapura të pambukut në arë

ruajeni veten nga urthi i ushqyer
prej një toke shterpane

paj, qetësia e buzëqeshur e dervishit
rrënoja e ftohtë e zjarrit të vjetër

ushtari që pret agun me gishtin n`këmbëzën e armës
duke par` se si pushka përkëdhelet
qafë më qafë me dritën e parë

e trishtimi i çuditshëm që ndien
teksa dëgjon korin brufullues të gjinkallave
që të dridh zemrën

bora e trëndafilët e djeshëm
seç përngaherë zhdukur

ndjesia e freskisë së luleborës
që jep vdekja në gusht

kompozimi i linjave t`erosit t`Çelhykës që mjegullohen
kundërmimshëm, tek takojn` në t`njëjtin vend
të gjinjve me lëkurën e afshtë të mollës

thellësia e errëshme e natës së detit

oh, çdo njeri ësht’ një hov i plagosur

bre, si zogu shtegëtues i bjeshkës

dyshimi në ndershmërin’ e të gjith’ njerëzimit
që të shton duftin e dhembjes
e koha që ësht’ një e vërtetë e çiltër
kushtuar shikimit e rrjedhës…

NËNT` VARIACIONE IMAZHESH HËNORE, XI

1.
po del hëna e re n`Sharm el Shejk
duke mbajtur në krahë
hënën e vjetër

2.
seç hënë e bardhë dimri muzgu
varur si një kokë dashi
në një degëz dushku

3.
pikturoj një natyr` të qetë me këngë
me qerpikë të panjohur vajzërorë
e me një gojë si hënë

4.
kjo hënë ardhka si një tepsi bakri në Dibër
krejt e përskuqur dhe e nxir` si me tym
t`afshtë pishe

5.
ç`hënë në këtë murrëtim qielli vjeshte të tretë
që duket si e burgosur në kafazin e drurëve
të zhveshur

6.
ja, në qiell, hëna e re në Tajvan
shfaqur si një vrishkull qitroje
prerë me shpatë

7.
paj, në këtë qiell të murrëtyer
një hënë Dizhoni po çan ngadalë
si një ballon i shqyer

8.
ç`qetësi si pikëllimi që ndien hermelini
kur i ndotet lëkura e bardhë borë
nën hënën e prillit

9.
doli hëna e rirë në Theth prej një bashke reje
dhe u bë, ah, prej zmalti
shtrunga në bjeshkë…

PROZODI`, 1

ora e muzgut, uji i qelqtë, bluja indiane
pemët që shndrisin përgjat` lëngëzimit
flaka e bardh` e pasionit të jambit

zogjt` që ngrihen tuf` pas tufe në valëzime
prej sipërfaqes së qet` të liqenit duke shkuar
nën klavikulën time drejt detit t’bardhë t’hapësirës

paj, se tashmë po kështu kishte qenë
si kjo muzik` e përmallshme sysh si të saj
përshkënditës, zjarrmor`, të dhembshur njëherësh

korijet me portokaj Mesdheu, gjinjtë me diell
statujat me krahë, zogjt` e shqiponjës, herojtë
mjekëroshë, bardët e verbër, qiejt e zefirtë

epshi, krimi, shenjtërimi, ekstaza
gjith` jetët e të adhuruarve të mi
mirësia, pikëllimi, ngazëllimi, fjala

ah, se tashmë po kështu kishte qenë
si gjall` kjo muzik` e përmallshme sysh si të saj
përshkënditës, zjarrmor`, të dhembshur njëherësh

o varg që krijon një ethe, një tharm
si sharmi i rrënimit t`Fitxheraldit, si aroma
jote e lulemajit pas veshit të majtë

e fytyra aq e ëmbël si t`ishte gjithmonë
e ndërgjegjshme se njeriut i duhet të vdesë,
malet, detet e kaltër të bruztë himariotë

paj, se tashmë po kështu kishte qenë
si kjo muzik` e përmallshme sysh si të saj
përshkënditës, zjarrmor’, të dhembshur njëherësh…

PROZODI`, 2

era e flokut të gruas që kthehet në ndjenjë
nëpër trupin e saj të lëmuar, më të ngroht`, më të artë
se kumbulla e fjetur në fund të verës

syri i but` i një trumze, përroi që gurgullon uj` dëbore
shalli i mëndafsht’ i Andaluzisë
arome të largët vendesh t`panjohur

në botë s`ka të ngjashme asnjë bukuri
e ngjashmja e saj s`vjen në asnjë kohë

ritme t`afshtë fyejsh, dajresh n’harmoni të qashtërme
që m`sjellin lehtë një rrëqethje të fshehtë
si flaka e blert` e paepshme e smeraldeve

lulediellit, boçet e pishës, gishtrijt’ tan’ ledhatorë
Da Vinçi, Bet`hoven, Mikelanxhelo, Moxarti
krijimi i përsosur i përpjestimit hyjnor

ah, se n`botë nuk ka t`ngjashme asnjë bukuri
e ngjashmja e saj nuk vjen n`asnjë kohë

kuajt që shkrofëtijnë nëpër stepën e vjeshtës
teksa enden duke shkundur me këmb` diamantet
e vesës së re nga kallinjtë e egjrës

fytyra mbështetur e s’dashurës n’sqetullën burrërore
që thëthin erën dehëse të djersës së tij
me buzët që dridhen n`qeshje ngazëllore

në bot` s`ka të ngjashme asnjë bukuri
e ngjashmja e saj s`vjen në asnjë kohë…

PROZODI, 3

ari i portokalltë i krahëve me diell
të gruas në gjumin e thellë të agut të verës
me flokët e shpleksur që bien er’ kullumbrie

nuk ka padrejtësi n`meridianin e kohës
veç poezi t`lëvizjes me iluzionin e s’vërtetës
edhe gjithëherë të dramës sonë

kanoe, flutura, kuaj, hymne
paj, ka vetmi të njëkohëshme
që bëjn` të mundur dashurinë

njerëzit që shihen në sy në park teksa shetitin
sikur duan t`i thonë diç njeri-tjetrit kur shkëmbehen
në një të diel paradite me diell

o e menjëhershmja jonë hyjnore, e dlir`, e përjetshme
në çastin që ndihemi gjall` në një ekzemë epshore
të s`ardhmes e t’ajrit të kripur të detit

kanoe, flutura, kuaj, hymne
ah, ka vetmi të njëherëshme
që bëjn` të mundshme dashurine

zhytur n`lulëzimin e zabelit të dendur
kap kuptimin e qetësive t`brendshme dhe, prej dritës
që m`përshkon grykën, shoh ç`ka brenda në zemër

përqafimi i një çifti pas një muri burgu betoni
fshehtësisht, nën shi, teksa shtrydhen
nën një drit` të zbehtë rruge t`orës së vonë

kanoe, flutura, kuaj, hymne
bre, ka vetmi të njëkohëshme
që bëjn` të mundur dashurinë…

PROZODI`, 4

piktura blu e thell` e natës që hapet nëpër rrugët e fshatit
teksa mbështillet rreth meje si një mantel i gjerë
pamja e vendlindjes së largët me pemën madhështore të arrës
krisja befas e së shkuarës si një qelq
hija e ndritshme si një dritë e tisët
mbledhja e mjedrave gjer në kohën e puthjes
paqëndrueshmëria që turbullon kthjelltësinë
optimizmi i pashueshëm i të mundurve
aroma e gjineshtrave, e oleandrave
era e mistralit që kuit
nëpër zabelet e ishujve në det
(ah, t`ëndërrosh është të duash
që të jesh ai që je)

rrepat e laboti i von` çelur anës kopshtit
dheu i pranverës së qumështit të fermave
gjalpi i jugut me shije lulëkuqësh
spektri si polen vezullues i ylberit
syt` e dashur, të çmendur, metalurgjikë
amza e amësht e gështenjës
perlat e kujtesës lidhur qafës kurorë
parajsa e ejakulimit gjat` fjetjes
gjurmët e përqafimit të statujave me myshk
(paj, t’ëndërrosh ësht’ të duash
që të jesh ai që je)

shenjat e rrëshirës së qiparisëve
që copëtohen prej breshkës në bjeshkë
misri fëshfëritës tek shkon në çdo maj
në fermentin e shiut të verës
gruaja që këndon e shpështillet në shtrat
teksa zgjerohem mbi lëkurën e saj
bari, kacadrejtë, fruti, larvat
thembrat e të plagosurve
mes reve e fiereve
fjalët ndjellëse: bukë, mollë, mall
shenjat e asaj që dikur qe poemë
(se t`ëndërrosh ësht’ të duash
që të jesh ai që je)

yjet që dridhen si bulkthet në prill
emocioni i vibrimit t’aparencave
liria që nuk shihet drejt në sy
spektri si polen i ylbertë…