SINAN DESHIKU VAKA
Miku im Mujo , po te dergoj nje grup shqiperimesh nga autore te ndryshem dhe kronologjikisht sipas kohes qe kane jetuar . Lexoi mik dhe po te joshen ti e di vete mundesine e botimit .
Vellazerisht Sinani .
SOLONI
( 638 – 580 ) p.e.s.
Nëse tani vuani, ndodhi nga poshtërsia juaj.
Mos ja hidhni fajin Zotit që s’u ndihmoi ,aspak !
Pikërisht ju i bëtë “ të mëdhenj “ këta horra,
Duke u dhënë pushtet dhe vetë u kthyhet batak .
Prej jush, çdokush i vetëm ngjan dhelpër e zgjuar,
Por bashkë nuk ëbheni kursesi, sepse jeni trutharë.
U mashtruat nga gjuha e këtij burri të llastuar,
Dhe ende s’kuptoni fatin që po u tërheq zvarrë .
V.O.
Kjo poezi që i ngjan një aktakuze kohore, u shkrua në kohën kur
Pissistrati morri pushtetin me votë dhe e shndëroi Athinën në dik-
taturë. Të gjithë miqtë ju lutën , për të kaluar në ekzil, por Soloni
burrë shteti, jurist dhe poet,qëndroi në Athinë, për të luftuar të ke-
qen e madhe ,që qytetarët e Atdheut të vet përgatitën të mashtruar
nga ky demagog.
FRANÇESKO PETRARKA
( 1304 – 1374 )
Sonet
Paqe kurrë s’gjej dhe s’mund të bëj luftë ,
Frikë kam dhe shpresë , digjem e jam akull,
Krahë s’kam dhe ëndrrës përqafohem butë,
Fluturoj në qiell dhe prapë në tokë shakull .
Kaq më ka burgosur, pa falje, pa mëshirë,
Të sajin më do , por ma mban lak litarin,
Ndjenjat nuk mi fal, thikën ma mban mirë ,
Të gjallë më do dhe prapë ma hap varrin.
Shoh dhe i pa sy, s’kam gjuhë dhe bërtas,
Dëshirë per tu vrarë , falje që të mbetem,
Vetveten e urrej ,por për të tjerë e vras .
Ushqehem me dhimbje, duke qarë qeshem,
Njëlloj më ngjan jeta , pa kufi me vdekjen ;
Shpirt, per ty në heshtje, nga fati përqeshem .
TORKUATO TASSO ( 1544 – 1595 )
Bleta
Një bletë do të doja të isha !
E bukur dhe njëkohësisht mizore
Që me bëzatje trupit të ta lëshonte mjaltin :
Duke mos mundur une format e tua inkuizitore,
Të paktën ajo të të pickonte të bardhin gji…
Plaga ,nuk ëmbëlsohet. Hakmarja ime atje ri .
La Fontaine – La Fonten
( 1621 – 1695 )
MIU I QYTETIT DHE MIU FSHATAR
Një mi fshatar, miqësisht i ftuar
Me shumë nderime dhe qytetari,
Të brrenin një dhjamkë të haruar,
Në qytet u nis tek një miku i tij .
Ulur mbi një tapet të rralle Turqie
Me servise të një stili të vjetër,
Filluan të hanin me ngutje lakmie
Të lumtur dhe në paqe si mbretër .
Por ndodhi çuditërisht në mikpritje ,
Dreka e bollshme tu kthehej e pafat .
Dua të them ankthi qimet po u ngrinte
Nga zhurrma që tmerronte në hajat ,
Njeri ja mbathi, si i ndjekur prej erës,
Tjetri sikur shihte flakët e skëterrës …
Kur hataja kaloi, u ul te vendi i mallkuar,
Miu qytetar dhe me fjalë e përgjërim,
Ju lut mikut të tij që dukej i tmerruar,
Ti shkonin drekës deri në mbarim .
Jo ! Mjaft ! – miu fshatar po bërtet :
– Eja nesër tek unë për bujtësi .
Nuk mund të hash, sikur edhe si mbret,
Kur të mungon çdo prehje dhe qetësi .
Brehet atje, ku askush s’ta helmon
Bukën joshëse dhe gjithashtu pijen.
Pa paqe dhe një bark i ngopur që rëndon,
Kurrë nuk guston dhe nuk e ndjen shijen.
XHAKOMO LEOPARDI ( 1798 – 1837 )
IMITIM
Larg nga shkurrja jote
Ku shkon ti lule e brishtë ?
Nga dega e një ferre
Më ndau era e trishtë …
Me shtjellë teksa kthehej
Nga pylli dhe nga fusha,
Me dhele më rrëmbeu
Nga faqet dhe nga gusha .
Shkoj ku shkojnë të tjerat
Pas bukurisë dhe stimës ,
Si lulja e trëndafilit
Dhe dhe gjethja e dafinës.
PUSHKINI
( 1799 – 1837 )
Engjëlli
Te portat e Edenit një ëngjëll sqimatar,
Me të hyjnorshmet hire, shkëlqente në vetmi,
Kur një Demon i errët, rebel po aq dinak,
Vraponte drejt humnerës që hapej si lubi.
Shpirti i mohimit dhe i dyshimit shpirt,
Me rrezatim një çast hyjnorin e kundroi,
Ndjeu krisje zemrës shpagoi të fundit flirt
Për herë të vetme thellë pendimi e tradhëtoi.
” Më fal ! – i tha, me sytë gati të përqarë , =
– Jo më kot më ndrije, kur isha i vetmuar .
Jo gjithçka në qiell me ndot unë e kam parë,
Jo çdo gëj të shenjtë ketu e kam përçmuar.
CHARLES BAUDELAIRE ( Bodler )
(1821-1867 )
Trishtimi i hënës
Sonte hëna ëndërron tepër e vetmuar,
Si një grua e bukur që e braktisur shtratit,
Para përgjumjes , përkëdhel pa u menduar,
Gjoksin me dorë nga shkujdesja e fatit.
Ja pra, tej e tej mbi kurrizet e maleve të buta,
Vdekatare, braktiset në kllapi të limontë
Dhe rrotullon sytë me vizione të pluhurta,
Që ngjiten gjithësisë si ëndërrim i pazakontë .
Shpesh në plogështinë e ligësht , prej syrit
Një lot të fshehtë përmbi tokë limonti e lëshon,
E ateherë ndodh një poet i devotë armik i gjumit
Te mbledhe në pëllëmbë lotin e valë dhe shikon
Reflekset e ylberta, si një fragment mes qiellit ,
Pastaj e vendos në zemër, e prej syrit te tij e pikon
FRIEDRICH NIETZSCHE ( Fridrih Niçe )
( 1844 – 1900 )
Sentenca e nje zogu
Ndoshta, ishte dje . Për t’u çlodhur
U kruspullova në një degë prilli,
Dhe nje tik tak të embël, të ndrojtur
Një ritëm hyjnor dëgjova, të një bilbili.
U inatosa, më pushtoi ngërdheshja,
Egoist ,keqdashës dhe gati zemërak,
Si një poet i pushtuar nga nënqeshja,
Fillova përmbi trung edhe unë tik e tak.
Besova se mund të stisja poezi,
Lidh rrokje, tinguj dhe cicëritje
Dhe më rrëmbeu kjo fatkeqe ligësi
E për mjaft kohë më lodhi kjo marritje.
Papritur vetes i klitha : – Ti je poet ?
Ke trutë në ajër, mjerran i ngratë !
Ah, vërtet ! Nënçmoi bilbili i qet’ ,
Bejtexhi ! – dhe u hodh mbi një lofatë.
ARTHUR RIMBAUD
( 1854 – 1891
Dashakeqja
Në sallën e zbehtë të ngrënies, që profumonte
Aromë frutash dhe verniçe ; për qefin tim,
Rrëmbeva një pjatë me gjellë që s’shijonte
Dhe humba në ambjentin e madh pa ndricim .
Ndërsa haja dëgjoja lavjerrësin e murit dhe beftë.
Kuzhina u hap me nje gulçimë që veshët gërrvisht,
Plot trill hyri kamarjeria dhe e nuk e di përse
Me shall të shkatëruar, por e krehur djallëzisht,
Duke kaluar lart e poshtë me duar të dridhshme
Mbi faqet me push si të pjeshkës së praruar stine,
Gustoi me buzët e saj një nënqeshje të djallshme,
Rregulloi praneë meje pjatat enkas për sedërtime,
Pastaj, ashtu , natyrisht për të marrë një puthje
Më pëshpëriti : “ kam ftohtë në faqe .” Por intime .
Charleroi tetor 1870
GIOVANNI PASCOLI
( 1855 – 1912 )
Kthimi i kafsheve ne mbremje
Në pyll hapësirës sqepon qukapiku,
Jehona e tij marangoze rikthehet ,
Të përpjetën ngjit një burrë mes pikut ,
I rënduar nga dengu dhe gjethet .
Nuk ndihet fare zhurrmë gjinkallash
Tek ky fshat përhumbur në një qoshe,
Vetëm klithma gazmore e një vocërraku :
– Syska ! Baliska ! Bardhosheeeeee !
Mban mbi supet e lodhura dengun e lidhur
Me gjethe rruge, mështekne dhe shkurre,
Lopët në rrugicat e fshatit përvjedhur
Ndalin , zgjaten njomishtave mbi mure .
Hena e mesditës e artë , e qetë
Dredharake në qiell midis reve petale
Kërcënon me drapërin e saj të mprehtë :
– Bardhoshe ! Baliska ! Kuqale !
Oh, drapër vozitës qiellsisë me vrap
Sipër malit mbi qiellin e lodhur,
Në fusha ajri i mesditës perhap,
Profumin e barit , e sanës së korrur.
Qetësi mbretërore ! Atje lart harku hënor
Dhe ca re perëndimi koloresh me riska,
Poshtë fëmija me zërin hyjnor :
– Murrashe ! Kuqale ! Baliska !
EUXHENIO MONTALE
( 1896 – 1981 )
Nobelist
Jeta ime ty …
Jeta ime, ty nuk të kërkoj linja fikse
Të aprovueshme apo linja zotërimi ;
Në rrugën tënde krejtesisht të paqetë ,
Njëlloj kanë shije mjalti dhe pelini.
Zemra që çdo motor e mban me poshtërsi
Rrallë tronditet nga dyshimi dhe merraku.
Kështu dëgjohet ndonjëherë në qetësi
Fushës së shpirtit shkrehja e një çarku.
ZhAK PREVER
( 1900 – 1977 )
Tre fije të shkrepses të ndezura
Një e nga një nëpër natë ;
E para për të parë fytyrën tënde ,
E dyta për të të ndricuar sytë ,
E fundit për t’u joshur me gojën tuaj
Në errësirën e thellë ,
Madje , për të më kujtuar mundësitë ,
Ndërsa të shtrëngoj krahëve si një ëndërr .
GEORGES BRASSENS
( 1921 – 1981 )
Në ujin e burimit
Në ujin e kthjellët të burimit
Një vashëz, lakuriqe argëtonte,
Një erë me forcën e rrëmbimit
Teshat në qiell lart ja çonte.
Me flokët e shpleksur më lutej
Ta vishja, gjithkund të kerkoja,
Me degë mimozash ti thurrej
Një veshje,një veshje ta mbuloja.
Së pari mbi supet e holle
Kërkonte petale të kuqe,
Për gjoksin e vogël, të njomë,
Mjaftonte për të një burbuqe.
Kërkoja i lumtur në vreshta
Të fshihja çfarë lulja s’mbuloi,
Për ijet e saja të brishta
Nje gjethe e vogël mjaftoi.
Krahët pastaj porsi era,
I shtriu drejt meje e qeshur,
Plot zjarr nëpër gjoks e rrëmbeva
Ndjeva se u bë prapë e xhveshur.
Loja e argëtoi dhe s’ndahej,
E shpesh te burimi si përhera
Kthehej dhe lutej ndërsa lahej,
Rrobat t’ja rrëmbente prapë era.
Ok.
No.