Fernando Pessoa, 1888-1935
NATË…
Natë. Sterrë e zezë kjo natë. Te një shtëpi e largët,
Shkëlqen drita e një dritareje.
E shikoj dhe tërë qenien ma mbush një ndjesi njerëzore.
Çuditërisht jeta e një njeriu që banon aty
Dhe nuk e njoh fare,
Më tërheq vetëm përmes dritës që e shoh nga larg.
Sigurisht, jeta e tij është reale: ai ka një fytyrë,
Ka gjeste, ka familje dhe një zeje.
Por tash për mua ka rëndësi vetëm drita e dritares së tij.
Ndonëse ajo dritë është aty, ngaqë e ka ndezur ai,
Për mua, ajo dritë është një realitet i pandërmjemë.
Unë nuk shkoj kurrë përtej realitetit të pandërmjemë.
Përtej realitetit të pandërmjemë nuk ka asgjë.
Nëse nga vendi ku qëndroj, unë shoh vetëm atë dritë,
Varësisht nga vendi ku gjendem, ekziston vetëm ajo dritë.
Ai njeri dhe familja e tij janë realë
Në anën tjetër të dritares.
Unë ndodhem në anën e këndejme, në një largësi të madhe.
Drita u shua.
Ç’rëndësi ka për mua që ai njeri vazhdon të ekzistojë.
Miguel Torga, 1907-1995
REKUIEM PËR VETEN TIME
Fundi po afrohet.
Dhe unë jam i trishtuar që po mbaroj kështu,
Gërmadhë njerëzore
Dhe jo natyrë që u tret.
Invalid nga trupi
Dhe me shpirt ulok.
I vdekur në të gjithë organet dhe shqisat e mia.
E gjatë qe udha dhe tepër të mëdha
Qenë shestimet që bëra në të.
Por askush nuk rron dot
Kundër ligjeve të fatit.
Dhe fati nuk deshi
Që të më shkonte mbarë, siç luftova,
Që të bija në këmbë, në sfidë e sipër.
Një lumë i lumtur që niset
Për t’ u hedhur në det
Dhe në një oqean ta përjetësojë
Shkëlqimin e tij të rrëmbyer prej lumi.
Ruy Cinatti, 1915-1986
TË MARR MIDIS DUARVE TË MIA…
Të marr midis duarve të mia frymën e ëmbël
Që e cik gojën tënde
Ta çoj te buzët e mia për një puthje
Si ajo puthje që, me druajtje,
Jep ai që përkulet për të dëgjuar
Vërshimin e vesës
Mbi lulet e agsholit.
Jorge de Sena, 1919-1978
CAMÔES-I U DREJTOHET BASHKËKOHËSVE TË TIJ
Ju mund të më vidhni gjithçka :
Idetë , fjalët, imazhet
Si dhe metaforat, temat, motivet,
Simbolet dhe privilegjin e dhimbshëm
Të kem qenë i pari që krijova një gjuhë të re,
Në mirëkuptim me të tjerët, me kurajën
Për të luftuar, për të menduar, për të depërtuar
Në viset e thella të dashurisë, për të cilat ju jeni të tredhur.
Dhe pastaj ju mund të mos më citoni,
Mund të më zhdukni, të më shpërfillni dhe madje të brohoritni
Për kusarë të tjerë më fatlumë.
Kjo ka pak rëndësi : sepse ndëshkimi
Do të jetë i tmerrshëm. Jo vetëm kur
Stërnipërit tuaj që nuk do ta dinë më cilët jeni,
Do të më njohin edhe më mirë
Nga sa ju shtireshit sikur më njihnit,
Por gjithçka, gjithçka që ju e plaçkitni me kaq zell,
Do të kthehet tek emri im.
Dhe vërtet gjithçka do të jetë imja,
Do të quhet imja, do të llogaritet si imja,
Madje edhe ato vogëlsira mjerane
Që pa i pasë uzurpuar, ju mund t’i keni bërë vetë.
Ju nuk do të keni asgjë, kryekëput asgjë:
Madje as kockat tuaja,
Sepse do të shkojnë të kërkojnë ndonjë nga skeletet tuaja
Për ta paraqitur sikur është imi.
Me qëllim që kusarë të tjerë,
Të ngjashëm me ju,
Të përgjunjen për të vënë lule te varri im.
—-
Luis de Camôes, 1524-1580, poet kombëtar i Portugalisë
Sophia de Mello Breyer Andersen, 1919
BIOGRAFI
Pata miq që do të vdisnin, miq që u nisën për udhë
Miq të tjerë që e copëtuan fytyrën pas kohës.
Unë e urreva atë që ishte e lehtë,
E kërkova veten te drita, te deti, tek era.
Eugenio de Andrade, 1923
PRITJE
Orë, orë që nuk kanë të sosur,
Të rënda, të thella ;
Unë do të të pres ty
Derisa gjithçka të bëhet memece.
Derisa një gur të nxjerrë kokën nga toka
Dhe të çelë lule të reja.
Derisa një zog të më dalë nga fyti
E të zhduket te heshtja.
Armando Silva Carvalho, 1938
LERMËNI TË HYJ…
Lermëni të hyj te poema.
Llambë me një natyrë të dytë
Për të vështruar të vdekurit
Të vdekurit që i desha shumë
Që toka i ka gllabëruar dhe vjeshta i ka zhdukur
Në trajtë shirash acide.
Lermëni të hyj te poema.
Tashmë mushkëritë e mia
Dinë të thithin muzikën e zotit
Në ajrin e ndotur nga murtaja.
Casimiro de Brito, 1938
ZEN
Zen është një enë
Ku zënë vend macja ime
Dhe macja që nuk kam
Karboni i trupit të njeriut
Dhe karboni i yjeve
Drita ku unë pi
Hijen e ditëve.
Zen është dielli zen është uji
I të gjitha enëve shija
E gurit tingulli
I gurit që ti imagjinon
Kur nuk imagjinon asnjë gur
Gastao Cruz, 1941
NË POEZI
Në poezi unë kërkoj shtëpinë ku jehona
Ekziston pa britmën që atë e përfton.
José Agostinho Baptista, 1948
ERA
E kotë është lutja kur në muzg
Ne dëgjojmë daullet e frikës
Terrori pasqyrohet në fytyrat e përqendruara të fëmijëve.
Kallamishtet tunden, grunjërat fërgëllojnë.
Një kalli ndahet më dysh
Nga tingulli i një kantike që vjen nga larg.
Nga një vis shumë i largët zbret heshtja.
Helder Moura Pereira, 1949
PO IKI NGA KËTO VISE…
Po iki nga këto vise
Dhe nuk po marr me vete asgjë
Madje as këtë zot mizor
Që i jepte arra
Atij që nuk kishte dhëmbë
Unë jam i trishtuar. Këtë Portugali
Nuk e kam më në zemër, e ndiej
Se gjithçka po e vë në pikëpyetje. I trishtuar.
Kaq i trishtuar jam
Saqë vetëm do të ha fruta e do të pi duhan
Dhe do të mendoj se kaq të trishtuar
Më bëri e papritura e dashurisë
Nuno Judice, 1949
PYETJE NJË MIKESHE TË VDEKUR
Unë të pyes se çfarë do :
Trëndafilin që nuk ka çelur nën qiellin e prillit ?
Një varr të bardhë në qendër të tokës ?
Gjinjtë e zjarrtë të vajzës së re në mëngjes ?
Gishtat e panjollë të dashnorëve ?
Një lule mund të çelë
Në çfarëdo vendi ; një varr
Mund të ketë ngjyrën e gjetheve që e mbulojnë;
Dashuria i vë zjarrin kraharorit që i jepet,
Duart mund të fshehin
Dhuratën e mëngjesit dritëplotë.
Vetëm ti nuk mund të përgjigjesh.
Jeta kaloi nëpër sytë e tu
Si hija e një zogu shtegtar,
Duke i kallkanosur buzët e tua
Si ujët e puseve. Asnjë refleks nuk e priti
Dëshirën e saj që të qëndronte
Sikur tashmë ta dinte se ishte e padobishme.
Një dritë e hirtë
Më shkëput nga kujtesa jote.
Ana Marques Gastâo, 1962
JA ÇFARË KA MBETUR…
Ja çfarë ka mbetur
Nga atdheu im.
Dora që kërkon
Pa hidhërim logjik
Trupin e këtyre të vdekurve.
Madje nuk e di më se kush jam
Në çastin që bie muzgu
Hapësirë përballë kohës
Përjetësi e plagosur
Midis fundit dhe dënesës.
Zemër që rreh me potere,
Më thuaj, o nënë,
Me gojën tënde të lagur nga lotët
Nëse kujtesa e mban
Botën e mavijosur.
Ana Paula Inacio, 1966
LËRE KOHËN…
Lëre kohën t’i bëjë të tjerat
T’i mbyllë dritaret
T’ua mbledhë velat anijeve
T’i presë anijet në port
Të shpërndajë fatin
Të ndezë zjarrin
Të presë të shtrohet darka
Hapi dyert : deshifroje dritën
Hijen, artin e gjahtarit të zogjve
Me tri copa druri
T’i bën një kanoe
Me katër fjalë, bën një varg,
Lëre kohën t’i bëjë të tjerat
Përktheu : Anton PAPLEKA