NE SHPIKNIM PËRRALLA
Në ditën e varjes së poetit H. Nela
Të qeshura si zilka i trondisinin mollëkuqet mbi sherbelë.
Duart e vogla si turma peshqish koloviteshin gjetheve.
Duhej mbledhur ajo bimë përpara së një erë kërcënuese
T’ia shkërmoqte gjethet, ndaj zgjoheshim herët, me natë
Kështu niste misioni ynë më i vështirë;
Mbledhja e luleve,
Ndarja në tufa të barabarta
Lidhja e tyre me njërin prej kërcejve
Palosja butë në togje,
Renditja pa shumë forcë në fund të thasëve,
Dhe zbritja në qyetet për shitje.
Ishte gusht.
Atë ditë nuk shitëm asnjë tufë.
Dyqani ku shisnim lulet ishte mbyllur.
Nisëm rrugën e kthimit kokëvarur.
Në mes të qytetit shtangëm.
Pamë një njeri të varur, në një pemë.
Mes lotëve, shkoqitëm gjithçka;
Trupin e pajetë, kokën e anuar,
Pak shkumë mbi buzë.
“Ç’duhet të ketë bërë?”
Theu heshtjen e vogla Marë,
E gënjyem;
“I ka hequr karrigen mësuesit – i thamë
Dhe u larguam të mpirë
Të nesërmen ne zbritëm prapë në qytet
Për të shitur sherbelen.
Njeriun e varur nuk e pamë më.
E vogla Marë pyeti prapë
“Ku e paskan çuar”
Atëherë unë nuk durova më…
U ula në gjunjë pranë saj dhe shpika një përrallë;
“Atë njeri e kanë marrë disa zana të bardha.
E kanë vënë mbi një tufë dëllinjash të thara.
Me zjarrminë e një ylli në rënie, kanë ndezur një zjarr të madh.
Hirin e tij e kanë futur në një trastë mëndafshi
dhe e kanë shpërndarë mbi një fushë të madhe me sherbelë…’’
Mara shikoi nga trasta,
Atë ditë ne i shitëm të gjitha…
DITA E VERËS
Shelgjet, sythet e para të marsit dhe manushqet
Ishin misoni ynë në Ditën e Verës.
Lëshoheshim si qengja shpatit të kënetës.
Prisnim me biçakë degë të holla shelgjesh.
Kërkonim poshtë dushqeve, manushaqet.
Hapnim me duart e vogla pllakëzat e dëborës
Dhe zbulonim papritur fole vezëzh.
Një mars, pas një dimri të gjatë, u stërlodhëm.
Mezi gjetëm degëza me sythe shelgjesh.
Duhej nga një për secilin pjesëtar të familjes.
I morëm një nga një shpatet e kënetës.
Në fund, duke mbajtur lart krahët e lodhur,
Degët e shelgjeve nuk duhej preknin tokën,
Ndryshe kurorët e tyre vënë në Ditën e Verës
Nuk do e merrnin me vete dhimbjen e kokës,
U ulëm mbi një shkëmb, bri kënetës.
Një zhurmë e tmerrshme na kalli frike.
Zemra na këput, si frut brinjëve
Dhe degët e shelgjeve u shpërndanë mbi dhé.
Dikush kishte hedhur dinamit në liqe.
Për një copë here nga larg pamë
Një peshkatarin që gajasej duke na thënë,
“Ejani, pa frikë, ka dhe për ju, fëmijë”
Kureshtjes prej fëmije iu afruam, por me frikë
Rreshta peshqish të mëdhenj, të vegjël, të pajetë
Me sy hapur, me sy mbyllur.
Kishte prej tyre që ende frymonin.
Në ngjyrë blu të hapur, në vjollcë të mbyllur,
Barqe të qara plot me vezë.
Mantel i lotëve na u mbështoll syve.
Ia mbathëm duke qarë kodrinave.
Që nga ajo ditë një dhimbje koke
Do na shoqëronte gjithë jetën
Dhe një breg më peshq të pajetë,
Nga forca e dinamitit…
RITUAL I PËRJETSHMËM
I
Pranverat ishin kohët e nisjeve, majave.
Të fisit tim jetonin gjysmë viti në stane
Damkosnin me katran lëkurat e deleve.
Çdo shenjë kumtonte simbolin e fiseve
Mbathnin mirë kuajt,
Siguroheshin për misrin.
Në kuajt më të fortë, hypnin të vjetrit,
Ndërsa pas tyre vinte rreshti i mushkave,
gjedhëve, gomerëve.
Nuk ishte e rastësishme
Harmonia e këngëve të bilbilave,
Oshëtimës së shpateve, zugatjes së bletëve,
Klithmave të shqiponjave, fëshfëllimës së pishave
Me tingëllimën e patkonjëve të kuajve,
Zilklat e këmborëve, të qeshurat e fëmijëve
Tingujt metalik të sinive, cingeve, shtamave,
Të qarën ngazëllyese të ndonjë foshnje.
Ndodhte që ndonjë pelë e re
Nuk i bindej shalimit.
Vraponte e pabindur anash kalvarit,
Krenare, me të voglin e saj të parë në bark.
Vonë kalvari i tyre mbërrinte.
Poshtë kroit të kuq, në ahishtë
Mbi mëndafshin e gjelbërt të një lëndine
Uleshin të lodhur stanexhinjtë.
Nën dritën ngjyrë mushti të muzgu
Shndërrsnin zjarret, duke ngrohur çerepët.
Duhej të piqeshin bukët….
II
Rituali i zbritjes ishte i njëjtë
Vetëm se dhentë i dorëzoheshin gërshërëve,
Dallimi i shenjave prej zifti humbiste.
Fëmijët vinin të gjithë erë rrëshire.
Të moshuarit fshinin ndonjë lot në heshtje.
Gratë lidhnin me lak të fortë shekat e bylmeteve.
Ishte po ajo harmoni muzike,
Këngës së bilbilave dhe tingujt të këmborëve
Ndërsa pela e pabindur urtohej, i gëzohej
Të voglit që e ndiqte pas
Dhe u bindej dy shtamave mbushur plot më hirrë…
LOJA
për djemtë e lagjes
Qoshet e avllive ishin prehja e tyre në mesditë
Bukën e hanin në këmbë,
Rriskë e lyer me vaj ulliri dhe kripë.
Loja e tyre ishte një lojë e çuditshme
Quhej “Lojë e çilimekëve”
Duheshin tre shkopinjë, një i shkurtur, dy të gjatë
Dhe tre lojtarë.
Secili lojtarë hapte para vetes një gropë.
I treti gjuante shkopin e vogël sa më larg.
Kundërshtari rendte ta merrte.
Gjatë kësaj kohe, kundërshtari tjetër duhej të vraponte
Sa në njërin gropë, në tjetrën,
Duke ngulur në to, shkopin e gjatë.
Fitues ishte ai që do të bënte më shumë ngulje.
Një ditë ai e hodhi shumë larg shkopin e vogël.
Lojtari kundështues nuk e gjeti,
As në rrënjët e një trëndafili të egër.
As pas gardhit të dendur më degë thane.
As në hendeqet e hapura të rrugës,
Dhe as në kotruvën e drunjtë të një qeni.
Fituesi numëronte pa mbarim pikët.
Por loja nuk mund të vazhdonte,
Shkopi i vogël nuk po gjindej.
Për dreq ai kishte rënë në një pus të thellë.
Turivarur, ata e braktisën lojën dhe u kthyen.
E nesërmja do i gjendte prapë,
Secili përpara gropës së vet të hapur,
Duke gdhendur një shkop të ri për të rinisur lojën
Dhe duke bluar në mendje rrezikun e pusit…
MBATHËSI I KUAJVE
Shtati i tij i imët përkulet poshtë,
Kuajt e tij janë të fortë, të lartë.
Merr me delikatesë këmbët e tyre,
Pastron me kujdes thundrat.
Vendos patkojtë, saktë, në qendër.
I mëshon danës,
Ngul një nga një thumbat.
Herë pas here hedh sytë nga udha.
I vogli i tij do të vijë.
Ai i sjell çdo mesdrekë bukën.
Bie shi.
I vogli futet në guvën e lisit
Duke shtërnguar fort trastën,
Bukën e elbit dhe dhallën.
Ai sheh prapë nga udha
I vogli shfaqet, i lagur,
Hundskuqur, por i qeshur.
I vogli përkulet si ai, e ndihmon.
Ka mbetur dhe një këmbë.
Ai përtyp bukën e elbit,
Duke kundruar të voglin, kalërimin e tij,
Paepërsinë ndaj erërave.
Ndihet i ngopur,
Sa nga brinjët e tij
Shpërthenjë kallinjë elbi
Dhe shtrihet i lumur fushnajë…
BURRAT E RAKISË
Moskokëçarës ndaj frazave biblike,
Riteve pagane, Budës, Solomonit,
Lëvrinin si një tufë luanësh
Breda hekurave të kurthit.
Nuk e mësuan që nuk e mësuan teorinë e Marksit.
U fishikullonte në veshë,
Thupra ndër duar e njerzve me uniformë
Por nuk deshën t’ia dinin, pinin.
Rreth një tavoline lyer me bojë të kuqe.
Mbulesë vinin gazetën “Zëri i popullit”
Dhe mbi karrige shtronin lëkurën e qengjit.
Pinin, flisnin për librat e ndaluar,
Gratë e bukura dhe vetëvrasjet.
Pinin, pinin, qeshnin, shanin.
I mburreshin malit përballë.
I premtonin njër-tjetrit që do i ngjiteshin,
Burimet do t’i shkallmonin kraharorit
Ne mbështetur mbi duart në formë V-je
I shihnim nga poshtë, ulur në dërrasat,
Që pritnin për t’u bërë dyer.
Tulipanë të flirteve të tyre me gratë e ndrojtura
Ishim kaq të thjeshtë, kaq të mahnitshëm,
Gjysmë të dehur, gjysmë protestues
Mali përballë përpëlitej, si një elefant i injoruar
Ndërsa mbi burrat e rakisë,
Binte polen i luleve të kumbullës…
KURTHA
Si më të vegjël, thjesht i shikonim me vëmendje.
Gjithë verës ata ndërtonin kurtha.
Tendosnin fort dhe drejt, një spango të fortë.
E shtrinin gjatë, deri në lugun e kulumbrive.
Në fund të së saj, lidhnin kokrrat e misrit
E mbulonin me një kotruve të ndryshkur teneqeje
Dhe prisnin deri kur në të, të binin trupat e zogjve.
Ditën kur ne të vegjëlve na pranuan në triumfin
E zbulimit të kurthave; unë nuk fjeta fare.
Imagjinoja çastin kur poshtë kotruves
Do të dëgjoja këngën e harabelave, pupëzave, thëllënxave.
I merrja në dorë.
Duke ndjekur trajektoren e spangos,
Kthesha në kopsht.
Mbushja me zogj muret e puseve, pemët, shkallët.
Të nesërmen u zgjova herët.
Zbathur ndoqa ngutmas udhën e spangos.
Nuk e ndjeva fare gjakosjen e tyre nga gjëmbaçët.
Kur mbërrita pranë kurthës, të rriturit
Mbi një zjarr dëllinje, në një tel që skuqte
Piqnin trupat pa pendë të zogjve…
Qava dhe u ktheva me duart mbushur me pupla.
I hodha në një pus dhe prita gjithë jetën
Të dilnin prej tij shpendë…