VALLTARJA NË GUR
Nga MIRASH MARTINOVIQ
(Mali i Zi)
(Marrë nga përmbledhja në dorëshkrim)
Përktheu: Smajl Smaka
Në nekropolen në Vinjani, pranë Imotskit, qëndron gurëvarri, në të cilin është gdhendur portreti i valltares, kryevepër e mjeshtrit të panjohur. Guri hesht në mënyrën më të qëndrueshme, por vjen koha kur flet….
NUMËROJ
I numëroj yjet
Në qiell
Diellin gjithësaherë
E pres
Ndonjëherë dëgjoj
Drenin
Sesi e grishë drenushen
Do të doja që kodres
Ta heq
Por guri
Përmes luleve
Të vrapoj
Deshi
Por guri
Nukmundem
Desha që lulen
Ta mbledh
Që me lule
Të stolisem
Që me vesë
Të lahem
Ka dashur
Grurin ta korrë
Ta lidhë në duaj
Kokrra të mbledh
Mbjellë
Në hullinë e re
Ka dashur
Të përzgjedhë
Dhëndrrin
Nuse të jem
Do të doja
Por si
Në gurë
Nuk më lejon
ËNDËRRUAR
Kam ëndërruar
Bjeshkën e madhe
Në bjeshkë
Nga thellësia
Burimi vlon
Në burim kaprolli
E shuam etjen
Dhe dielli
Etshëm
Kurrsesi
Ta shuaj etjen
Mengjesi përgjumet
Përshtatet
Dhe mengjesi ngopet
Bjeshka ndriçohet
Vrapoj fushes
Se gjërë
Vrapoj bjeshkës
E etshme jam
MOLLA E ARTË
Kam ëndërruar
Mollen e artë
Krushkun e vjetër
Dhëndrrin
Bjeshkës kalërojnë
Krushqit
Papritmas vriten
Lindin varre
Në bjeshkë
Nëmes
Molla e artë
Në mollë
Unaza
Në unazë qielli
Bjeshka flet
KËNDOJNË
Këndojnë krushqit e vdekur
Këndojnë këngë të pikëlluara
Cila bjeshkë,cila bjeshkë
Bisedë nuk ka
Oh,kjo bjeshkë
Shkëmbore
Bisedë nuk ka
Vajtoj numëroj
Krushqit
Nuk është dhëndrri im
Nuk ka varr të tij
Është bërë yll
Shikoj në qiell
Me yje
Bisedoj
I dashuri im është
Yll
DËSHIRA
Dëshirën e kanë magjepsur
Yjet
Tani dëshira
Qiellin e hap
Më e madhja imja dëshirë
Është bërë yll
Bjeshkën flaka
E ndez
Dhe bjeshka digjet e tëra
Dhe bjeshka
Rinohet
Në qiell vizatohet
Tani është flakë
Nuk mundet
Janë hapur
Varret
Luajnë
Krushqit e vdekur
Vallen e dalldisur
luajnë
Kënga qiellin e hap
Zoti këngës
I qeshet
PALLATET
Pallatet e mija
Të vetëmbyllura
Pallatet e shkretuara
Jehojnë nga kënga
Pavodat e arta shetisin
Pallatet e mija në qiell
Nuk mund t i arrijë
Kanë ikur në qiell
Rrëzellejnë
Dhëndërr nuk ka
Mendoj
Ka ndaluar
Te Zoti
Është vonuar
Dhëndrri im
Gjithandej lule
Mrekullibërëse
Ngritet përpjetë
Drejt diellit
Me dielin bisedojnë
Këndojnë
Ka kënduargurishta
Vetëm guri im
Hesht
TË BËHËM
Të bëhëm
I bezdisur në pranverë
Lulekuqe në grunajë
Të jem
Dallëndyshe në flatrim
Të fluturoj
Ta thurë
çerdhen
Fluturë
Të jetoj
Madje një ditë
Vetëm
Nga guri
të dalë
në gurë është
acar
KAM ËNDËRRUAR
Sikur kam ardhë
Në Vinjani
Se jam gurë
hapur pak derezën
Të kam lejuar
të dalesh
Sikur fushes
Ke vrapuar
Se erën e ke
Përqafuar
Sikur era të ka ringjallur
Të ka dhënë flatra
Dhe ta bartur bjeshkëve
Ke fluturuar
Drejt kodrave
Drejt krojeve
Kam ëndërruar
Se është verë
Ke fluturuar
Mbi fusha
Dhe ke shkuar në qiej
FYELLI
Fyelli dikund binte
Nuk e kam parë fyelltarin
Binte magjishëm
Nga cila bjeshkë tingujt
Vijnë që gurin
Ta hapin
Edhe guri përpushet
Nuk mund ti bëj ballë fyellit
E unë gëzohem e lumtur
Se do të më çgurëtësojë
Fyelltari magjik ,i cili
Në fyellin magjik
Luan
Nga toka ose nga qielli
Nuk mund ta marrë vesh
Nga po vijnë tingujt
Dëgjoj
Fyelltarin magjik
I bie
Fyellit të magjishëm
ISHA
Isha që të më shihnin
Në valle
Të tund faculeten
Erës
ti dorëzohem
Që ajo të luaj
Me flokun
Tim
MREKULLIBËRSJA
Me fjalë bëj magji
Taçmagjeps
Magjinë e shqiptoj
Që të mos shikojnë
Yjet
Që t i drejtohen qiellit
Që djelmoshat
Ta thyejnë gurin
Që nga guri
Të dalë
Shtathedhur
Djaloshat e mrekullueshëm
Të cilët aq shumë i kam lakmuar,
Të cilët aq shumë
i kam ëndërruar
FJALA
Të gjitha do ti jipja
Për fjalën
Që gurit
T ja jipja
Që guri
Të fliste
Që tja dëgjoja
Zërin
Guri
Në mes të fushes
Hesht
Unë
Në gurë
Flas
Guri e do,e lyp
Fjalën
E unë fjalë
Nuk kam
PUTHJA
Buzët e mija
Nuk i ka puthur
Askush
Vetëm çuni
I cili para gurit
Ka qëndruar
Jeta është
Në puthje
Puthja
Në jetë
BISEDA E VALLTARES DHE DJALOSHIT
Ti më ke ngurtësuar
Në vend
që të më përqafosh
Deshe
Që tëqëndrosh,që të vazhdosh
të shikosh
Qiellin
Çfarë më duhet qielli
Do të doja të të shikoj
Ty
Dëshirova
Nga vdekja të të shpëtoj
Që në gurë
Të të gdhendë
Vdekja nuk mund
Gurin
Do të kisha më shumë dëshirë
sikur atje të më kishe lënë
Prej gurit
Asgjë prej gurit
Kurse unë duartë
tuaja
kaherë nuk i kam
Kaherë nuk kam
Duar
Buzëqeshjen tënde
Rrëzëllitëse
Kush
do ta fshijë
Dëshirat
Përthekojnë me duar gurin
Zogu me të artat
flatra
kurrsesi ta thurë
Çerdhen
I SHTIRUN
I shndërruar
Në fyelltar magjik
Shkon
nga fusha në fushë
Nga guri
Në gurë
Pas tij
Dallendyshet e vdekura
Këngën e dalldisur
E këndojnë
E ai i bie
fyellit
I dashuri më ka shkuar
Por nuk është kthyer
Që nga guri
Është liruar
Kur do të jetë
Kurorëzimi ynë
Kur do të jetë dasma
Qiellore
VALLJA
Dikund vallja është hedhur
Nuk e kam parë
Ti ke qenë në valle
Ti i ke rënë kavallit
Dhe unë kam qenë në valle
Nuk më ke parë
Në të njejtën valle kemi qenë
Kemi kënduar të njejtën këngë
Të njejtën valle kemi hedhur
Por nuk jemi parë
Ti je zhdukur pas kodres
Unë kam mbetur
Në gurë
NUK DI
Nuk di
Cila verë është
Nuk di cili dimër është
Kaherë jam
Ngurtësuar
HËNA
Dielli shfaqet
Kurse hëna e dalë
Flet
Hëna e re
Kot pret
Mos prit
Lufta është e madhe
A po sheh
I dashuri yt
Është vrarë mbrëmë
Përgjigjem
Gëzueshëm
Mos u tall
Hënë
Sikur të ishtë vrarë mbrëmë
I dashuri im
Ti nuk do të shetisje
Nëpër qiell
Ai ka premtuar
Do të vjen
VIJNË
Vijnë pranverat
Fushat e blerta
Çdo gjë e lulëzuar
Unë në gurë
Kalojnë pranverat
Mbërrijnë verat
Korren grunajat
E duartëe mija
Nuk shkoj askund
E lidhur
Që të lidhem në valle
Që të luaj
Nuk mundem
Hënën
Ta kapi
Larg
Erën ta përqafoj
Shkoi
Buzët e çara
Etjes
Kurrsesi
Deri tek burimi
Kaherë kanë ikur
Në tokë
Unë e eçtuar
Në gurë
E vapa qiellore
E gjitha digjet
KU JANË
Ku janë ata
Kënga e të cilëve
Dëgjohej bjeshkëve
Me të cilët kam kënduar
Nën gurin
Si unë
Sëcili gurin e vet
E ka përqafuar
E shpirtërat
Lule
E cila shfaqet
Me pranverën
Takohen
Shpirtërat tona
Ne nën guret
Ne që kemi
Lozur rreth
Gurëve
MËNDESHA
E ushqen me qumështë
Foshnjen
I japin
Qumështë yjësor
Shpërlanë me vesen
Qiellore
Këndon
Ninullen
Kujdeset që të mos
E zgjojë