Angela Kosta – Duke ikur… Poeti dhe dramaturgu i famshëm italian Luigi Pirandello.
Jeta është një rrjedhë e vazhdueshme që ne përpiqemi ta ndalojmë, ta fiksojmë në forma të qëndrueshme e të përcaktuara, brenda dhe jashtë nesh, sepse tashmë jemi forma të fiksuara, forma që lëvizin në mes të të paluajtshmeve të tjera dhe që megjithatë mund të ndjekin rrjedhën e jetës, deri në atë pikë sa, duke u ngurtësuar gradualisht, lëvizja, tashmë e ngadalësuar pak nga pak, ndalet. Format në të cilat ne përpiqemi ta ndalim, ta rregullojmë këtë rrjedhë të vazhdueshme brenda nesh, janë konceptet, janë idealet ndaj të cilave duam të qëndrojmë koherent në të gjitha trillimet që krijojmë për veten tonë, kushtet, gjendja në të cilën priremi të vendosemi. Por brenda nesh, në atë që ne e quajmë shpirt, rrjedha vazhdon, e paqartë, nën brigje, përtej kufijve që ne imponojmë, duke krijuar një ndërgjegje, duke ndërtuar një personalitet. Në momente të caktuara të stuhishme, të goditura nga rrjedha, të gjitha format tona fiktive mjerisht shemben; dhe gjithashtu ajo që nuk rrjedh poshtë brigjeve dhe përtej kufijve, por që zbulohet tek ne si e dallueshme dhe që e kemi kanalizuar me kujdes në dashuritë tona, në detyrat që i kemi vendosur vetes, në zakonet që kemi gjurmuar për veten tonë, në momente të caktuara vërshimesh gjithçka tronditet.
Luigi Pirandello lindi në Agrigento më 1867 dhe vdiq më 10 dhjetor 1936. Ai ishte dramaturg, shkrimtar dhe poet italian, i vlerësuar me çmimin Nobel për letërsinë në vitin 1934. Për veprat e tij, temat e trajtuara dhe rinovimin e tregimit teatral, ai konsiderohet si një nga dramaturgët më të shquar dhe të rëndësishëm të shekullit të XX.
Ndër veprat e tij dallohen disa novela dhe tregime në gjuhën italisht dhe dialektit siçilian, gjithashtu rreth dyzet drama, e fundit prej të cilave mbeti e pakompletuar: “Gjigandët e malit”.
Duke ikur…
Në atë që lë pas teksa ikën
nuk mërzitesh akoma,
por pastaj që të jep
për të parë përtej kohës
e përkundrazi fashat e shpresave të ndez,
për të cilat ti synon.
Shko, kështu e shndritur,
ku ëndrrën e imazhit joshës tërheq
ose nxitja të shtyn nga nevoja,
dhe nuk e ndjen zinxhirin ndër këmbë.
Asgjë ndërkohë nuk ke përpara:
një hije e kotë, një mashtrim të heshtur
një qëllim që sa më shumë i afrohesh,
të largohet.
Por akoma për ty nuk ka trokitur ora
që të kthehesh për të parë pas,
në udhën e rrugëtimit të shkurtër.
E ndërkohë ngjyroset e ardhmja
shumë më e lehtë sa është e kaluara
që ende nuk të shqetëson.
Por do të vijë dita
që do të dëgjosh kaq fortë
të të thërrasin pas shpine
nga ku nuk mund të kthehesh kurrë më,
e cila për ty do të bëhet e dobët, e heshtur
çka që tashmë të fton.
E nga vetvetja do të mundesh të shikosh
sa shumë ke humbur.
Trëndafilat që të qeshnin pranë
por që nuk kujdeseshe
ja ku janë të largëta dhe të verdha.
E me shpatullat tashmë drejt së ardhmes
dhe sytë e zhytur në udhën e rrugëtimit,
do të ikësh, më pak i lumtur se sa i sigurt,
duke rilidhur çdoherë më shumë nga larg
rradhët që duke vrapuar ke lënë pas
të pezulluara,
derisa të hapet ngadalshëm,
papritmas një gropë
të gjymtyrëve të mbingarkuar,
dhe së bashku me keqardhjen dhe pendimin.
24 Korrik 2023
Përgatiti dhe përktheu: Angela Kosta.
