ANTON PAPLEKA
SHEKSPIRI NË ËNDËRR
Mbrëmë e pashë në ëndërr Shekspirin
Me vetulla të ngërthyera me vështrim të zemëruar
Të kam parë me librat e mi në duar më tha ai
I lexoj si të ishin ungjij i thashë unë
Atëherë po qe se i ke kuptuar sadopak
Grisi fletët e shkruara që ke në tryezë
Pastaj shko te pylli më i afërt
Dhe hidhe stilolapsin midis shkurreve të dendura
Para se të vendosësh të blesh
Fletë letre të reja dhe një stilolaps të ri
Prit derisa të bindesh se frazat që do të shkruash
Do të shpërthejnë nga angarrat e tua
Si klithmat që nxjerr një njeri i goditur me thikë
Kur më doli gjumi
Ende isha i tronditur nga fjalët e Shekspirit
Dhe tërë bota më dukej
Si një fletë letre e shkruar
Që kishte përreth një anë të bardhë
Vetëm disa milimetra të kësaj ane të bardhë
Ishin trashëgimi im…
LOTËT E PROMETEUT
I lidhur me zinxhirë në majë të Kaukazit
Largpamësi Promete vëzhgoi ardhmërinë
Ku vuri re midis krijesave të mbrojtura prej tij
Luftënxitës që vringëllinin armë bërthamore
Të gatshëm për të asgjësuar njerëzimin dhe planetin
Përballë kësaj shfaqjeje të kobshme
Bamirësi Promete u pendua për dhembshurinë e tij
Që e kishte shtyrë t’ua vidhte zjarrin perëndive
Për t’u falur njerëzve
Që dridheshin në shpellat e tyre të akullta
Të tmerruar nga dhëmbët e mprehtë të bishave
Përballë luftënxitësve
Që vrigëllinin amët bërthamore
Zjarrdhuruesi ndjeu një vrasje në ndërgjegje
Që e bëri të harronte
Ndëshkimin e tmerrshëm të Zeusit
Zinxhirët e rëndë të farkëtuar nga Hefesti
Çukitjet mizore të sqepit të orlit
Që u sulej me tërbim kraharorit dhe mëlçisë së tij
Nga sytë e errësuar të Titanit Promete
Shpërthyen lot indinjate dhe dëshpërimi…
Ç’RËNDËSI KA ?
Ç’rëndësi ka që ti e ke qenë gjeneral
Si dhe partizan i diktatorit të përhershëm
Sylla, i cili mbante titullin Felix ? Ç’rëndësi ka që ti
Je pasuruar duke grabitur pasuritë e të syrgjynosurve ?
Ç’rëndësi ka që ti ke mundur ushtrinë e Spartakut
Në betejën e zhvilluar pranë Silarës në Lukani ?
Ç’rëndësi ka që ti ke qenë konsull dhe ke formuar
Triumviratin e parë me Pompeun e me Cesarin ?
Ç’rëndësi ka që ti je emëruar qeveritar i Sirisë dhe
Ke sulmuar me legjionet e tua perandorinë e partëve
I etur për lavdi e për plaçkë ? Ç’rëndësi kanë gjithë këto
Për të përfunduar i mundur dhe i goditur për vdekje
Nga kundërshtarët e tu, të cilët derdhën ar të shkrirë
Në gojën e kufomës sate për të shuar babëzinë tënde
Të pangopur për flori ? Ç’rëndësi ka që ti e ka parë
Dritën e diellit dhe ke mbajtur një emër të denjë
Për t’u harruar : Marcus Linicius Crassus ?
HAPËSIRA NDËRYJORE DHE SHPELLA
Teleskopi James Webb
Arritje teknike e mençurisë njerëzore
Për ndërtimin e të cilit janë dashur shtatëmbëdhjetë vjet punë
Dhe ka kushtuar dhjetë miliardë dollarë
U hodh në orbitë nga një raketë Arianë
Për të udhëtuar drejt zanafillës së gjithësisë
Ai ka për mision të zbulojë misterin e vrimave të zeza
Të fotografojë me kamerën e tij
Që funksionon me rreze infra të kuqe
Galaktika që ndodhen njëqind milonë vjet-dritë më larg
Sesa ato që i ka fotografuar teleskopi Hubble
Të eksplorojë ekzoplanete të reja
Duke shpresuar t’i japë përgjigje pyetjes
Që e ka shqetësuar njerëzimin
Qysh nga kohë që s’mbahen mend :
« A jemi ne qeniet e vetme në gjithësi ? »
Ndërsa teleskopi James Webb
Udhëton nëpër hapësirat ndëryjore
Dy fshatarë në gadishullin ballkanik ose gjetiu
Vrasin njëri-tjetrin për disa pëllëmbë tokë
Që njëri prej tyre ia ka rrëmbyer fqinjit
Duke zhvendosur gardhin midis dy pronave
Ndërsa teleskopi James Webb
Përpiqet të kapë shenja jete në ekzoplanete
Një superfuqi pushton fqinjin e saj
Duke shpërthyer një luftë të përgjakshme
Ku vriten qindra mijëra ushtarë dhe civilë
Që katandis në gërmadha
Fshatra dhe qytete të bombarduara
Mendja e konstruktorëve të teleskopit James Webb
Është po aq e gjerë sa gjithësia
Ku ata synojnë të takojnë qenie me arsye
Ndërsa mendja e fshatarëve që vrasin njëri-tjetrin
Për zhvendosjen e një gardhi
Dhe mendja e sundimtarëve të superfuqisë
Që shfarosin banorët e shtetit fqinj
Për të zgjeruar hapësirën e tyre jetësore
Është po aq e ngushtë sa mendja e shpellarëve
Që përlesheshin me gurë dhe me çomange
Për të shfarosur tjetrin
Dhe për t’ia rrëmbyer shpellën…
UNË I KAM ZËT FLOKËT E BARDHË
Unë i kam zët flokët e bardhë
Sepse mendoj për të gjitha ato që kanë humbur
Ata që kanë në kokë flokë të bardhë
Unë i kam zët flokët e bardhë
Sepse i kam zët metaforat e përdorura
Për të poetizuar bardhësinë e tyre
Duke i quajtur :
« Argjendi i moshës »
« Lulet e urtësisë »
« Bora që kurorëzon majat e maleve »
Vë bast se të gjitha këto metafora bajate
Janë shpikur nga njerëz
Që ende nuk kanë pasur në kokë flokë të bardhë
Dhe duke i soditur nga largësia e moshës së tyre
Nuk mund ta merrnin me mend ç’kuptim kishte
Ngjyra e flokëve të bardhë
Unë e them hapur se i kam zët flokët e bardhë
Sepse në çastin që i shkruaj këto fjalë
Unë kam në kokë flokë të bardhë
Që rëndojnë mbi mua si shtresa e borës së ngrirë
Mbi një pemë të kërrusur në dimër
Unë i kam zët flokët e bardhë
Të bardhë të bardhë të bardhë të bardhë të bardhë
Sepse ata simbolizojnë gjithçka që kam humbur
Bashkë me ngjyrën e tyre të mëparshme…
ATJE KU VDEKJA NUK EKZISTON MË
Në fshatrat e shpopulluara të vendit tim
Vdekja nuk ekziston më
Jo sepse dikush e ka zbuluar
Sekretin e pavdekësisë
Që e kërkuan me ngulm
Gilgameshi dhe pasuesit e tij
Atje vdekja nuk ekziston më
Jo sepse në ato vise
Ka ndodhur një mrekulli e padëgjuar
Siç ndodh në romanin e Jose Saramago-s
« Ndërprerjet e vdekjes »
Atje vdekja nuk ekziston më
Për arsyen e thjeshtë
Sepse vdekja nuk mund të ekzistojë
Në fshatrat e pabanuara
Të cilat i ka braktisur
Jeta
Nje-
Rë-
Zo-
Re…
ZJARRI ZOMBI
Kudo që shkoj, Greqia më plagos
Jorgos Seferis
Thellë në veten time
Digjet turba e zezë e një dhimbjeje të vjetër
E shtresëzuar aty qëkurse kam lindur
Ndoshta qysh prej brezash
Ajo digjet si
Një zjarr zombi
Që flakërin në thellësi të tokës
Shumë kohë pasi ka rënë një zjarr
Që ka shkrumbuar një pyll
Duke e katandisur në blozë e në hi
Zjarri zombi
Që flakërin në thellësi të tokës
Ku është ndezur një shtresë e trashë
Turbe të zezë
Nuk do t’ia dijë nga pompat e zjarrfikësve
As nga shirat e dendur
Ai vazhdon
Të digjet në thellësi të tokës
Si binjaku i tij
Zjarri zombi që flakërin
Në thellësi të vetes sime
Edhe kur jam me mijëra kilometra larg
Nga vendi ku kam lindur…
BLETË E EGËR
Në zgjoin e kokës sime
Gumëzhijnë ende bletë vargjesh
Që kanë mbetur gjallë nga dimri
Ato kanë ende dëshirë të kullotin
Lulet e bukurisë së botës
Të bëjnë mjaltë
Me polenin dhe nektarin e tyre
Ç’rëndësi ka që unë do të jem
Qenia e vetme që do të shijojë këtë mjaltë ?
Në stinë të vështira
Bletët janë të detyruara të ushqehen
Me mjaltin e hojeve të tyre
Ndoshta edhe unë
Kam fatin e një blete të egër
Të strehuar nga zgavrën e një peme…
NJË PESHKATAR UZBEK
Një peshkatar i moshuar uzbek kishte në sy
Shkretimin e fundit të tharë të detit Aral
I katandisur në një shkretëtirë pluhuri dhe kripe
Që ngriheshin flur nga era
Dhe shpërndaheshin në të katër anët e horizontit
I braktisur nga lëvizjet e dallgëve
Nga ylberzimet e leskrave të peshqve
Deti Aral i ngjante syrit të një lypësi të verbër
Që i lutej me dëshpërim qiellit të kaltër
Të ndëshkonte marrëzinë e pushtetarëve
Që ua kishin ndërruar rrjedhën lumenjve
I rrethuar nga shtjellat e pluhurit e të kripës
Që hiqnin vallen e vdekjes në fund të detit Aral
Peshkatari uzbek i tha një reporteri të huaj
Se një njeri që shëtit nëpër rrugët e Parisit
Mund të ndiejë në buzë shijen e kripës
Që era e ka sjellë aty nga deti i vdekur i Aralit
Fjalët e peshkatarit të pikëlluar uzbek
Kishin brenda tyre një mesazh më të kobshëm
Sesa profecitë e orakulli të Delfit…
MOS RRI NË ERRËSIRË
Në fëmijëri
Unë ndiqja në muzg xixëllonjat
Që fluturonin në oborrin e shtëpisë sime atërore
Atëherë dikush që donte të më ruante
Nga gogoli dhe nga shtrigat që bridhnin natën
Më thërriste me zë të ëmbël :
« Mos rri në errësirë ! »
Unë hiqja dorë nga ndjekja e xixëllonjave
Dhe shkoja drejt zërit që më thërriste
Në djalëri
Unë qëndroja në një cep të oborrit
Duke soditur yjet në qiellin e natës
Duke endur me dritën e yjeve
Mëshikëzën e mëndafshtë të ëndërrimeve të mia
Atëherë dikush zgjaste kokën nga dritarja
Dhe më thërriste me zë të ëmbël :
« Mos rri në errësirë ! »
Unë e këputja fillin e mëndafshtë të ëndërrimeve
Dhe shkoja drejt zërit që më thërriste
Në moshë të madhe
Ka mbrëmje kur dua të rri vetëm në një dhomë
Dhe ashtu si një anije që e rrëmben rrjedha
Të lundroj në detin e kohës së shkuar
Atëherë dikush që më pandeh fillikat
Hap derën e dhomës ku kuvendoj me të vdekurit
Dhe më thërret me zë të ëmbël :
« Mos rri në errësirë ! »
Unë i ngjaj një anijeje që kthehet në port
Dhe shkoj drejt zërit që më ka thirrur
Pas vdekjes sime
I shtrirë në një varr të errët e të heshtur
Si të gjithë vdekatarët e kësaj bote
Do të heq tespihet e kujtimeve të përtejvarrit
Atëherë dikush që do ta ndiejë mungesën time
Do të afrohet te guri që ndodhet te kryet e varrit
Dhe do të më thërrasë me zë të ëmbël :
« Mos rri në errësirë ! »
Për herë të parë unë nuk do të lëviz nga vendi
Dhe nuk do të shkoj drejt zërit që do të më thërrasë…
