Njeriu që më prezantoi vendin e punës ma la në dorë tufën e çelsave dhe unë mbeta aty, në hollin e pallatit ku do të shërbeja.
“Këtu banoni?” dëgjova të më pyeste dikush.
“Po, jam super-intendenti i ri.”
“Keni grua?”
“Po, kam…”
“Bëji të fala prej meje…”
Cecilia Tilbeth, do t’ja mësoja emrin më pas- u bë kështu e para prej banorëve të pallatit që më dha të njohur. Pastaj arritën të tjera “hello”, “congratulations”, te hyrja, nëpër shkallët, te parkingu, kudo. Të tërë, i harroja, në çast. Sa nisesha të ngjitesha apo zbrisja për diku, në katet sipër a për nga apartamenti im, aty në katin e parë, duhej të kaloja te holli. Aty gjendesha me zonjën Tilbeth. Gjithnjë, ulur në karrocën me rrota, me vështrimin përherë nga rruga, sikur priste dikë. Por mua më ndjente në çast. Dhe s’vononte të pyeste.
“Edhe ju, këtu banoni?”
“Po, jam super intendenti, jua thashë, zonjë…”
“Jeni i martuar?”
“Po. Kemi edhe fëmijë.”
“Gruaja…”
“Po…ia përcolla të falat e djeshme…”
“Jeni bashkë?”
“Akoma…”, shtova diçka që së paku përgjigjet të mos ishin njëlloj.
“Bëji të fala prej meje…”
S’kisha shkak t’ia merrja kureshtjen për të keq, por as pse të vazhdoja bisedën, në mund të quhej e tillë. Më mirë të shikoja punën. Këtë zonjë, si tërë banorët e tjerë, do t’i njihja me kohë. E çfarë se vonoja përgjigjen e së njëjtës pyetje? Mbase s’dëgjonte aq mirë, unë kisha folur shumë zë ulët, ose ajo verifikonte njëjtësinë e përgjigjeve të mia.
Një ditë, gjithnjë te holli, e pashë në lot. Pa ma kërkuar kush, nxitova t’i thosha se nënën time e kisha larg. Diçka më pengoi t’ja thosha aty, por ia thashë ditën tjetër, se atë do ta kisha si nënën time këtu.
“Ku është nëna juaj?”, më pyeti.
Mu desh t’i tregoj diçka. Për nënën, njerëzit në vendlindje. Duke i ikur, e kujtova sërish: sa herë të duhem, më telefono, zonja Tilbeth, okay?!
“Kush je ti? Këtu banon?” mu kthye ajo, duke vrenjtur vetullat.
“Jam super-intendenti…Më pyetët dje. Edhe pardje…edhe sot…sapo…”
U ndjeva keq. Që më pyeti? U bezdisa prej mënyrës se si? “Por ti sikur i the se ajo do të ishte si një lloj nëne e këtushme, iu mërzite për kaq?!”
Një ditë tjetër, sërish në karrigen me rrota, me sytë njomur. Njeriut i ndodh edhe të qaj, dihej se të moshuarit qajnë më dendur. Dhe dihet se lëndojnë, lotët e të vetmuarve në moshë të vonë…
“Prisni dikë?”, e pyeta.
“Taksia duhej të kishte ardhur…”
“Po dal të shoh…”
Taksisti priste atje jashtë. U ktheva. “Po, ka ardhur…”, i thashë.
“Kush ka ardhur? Ku do më çoj ai…?”
E dëgjova qartë, ia pashë dridhmën e buzëve. Me siguri ajo vetë, o gruaja që i shërbente, e kishte thirrur taksinë, por mund të ishte bezdi moshe, për të mos dalë jashtë asaj dite dimri.
“Mos do shkonit në kishë?”, e pyeta. Ngaqë e dija se shkonte shpesh atje. Trupi i rrënuar, gjymtyrët e lodhura, të pafuqishme të zbrisnin shkallët deri në trotuarin te taksia, mund t’i mbahej fryma e ta mbyllte jetën në rrugë, pa mbërritur mirë brenda mureve të kishës. Ishte tjetër gjë, nëse rrëzimi do të ndodhte atje: i dorëzohej ndjesisë së mbërritjes në shtëpinë e Zotit.
Qante, nën zë, ngashërente. Krejt pa shkak, nëse largësia s’ishte arsye e mjaftueshme, solla ndërmend nënën. Nënën time. Ajo ishte në të mira, në kujdes të plotë, në mes njerëzve, së paku njeri nga vëllezërit, ishte gjithnjë me të, që ne ta pranonim se ai ishte më i miri mes nesh. Por unë, unë i isha larg. Larg saj isha. Mendova, në rastin më të parë, t’i lutesha gruas që e kujdeste, të përpiqej, sa të mundte ta kuptonte si nënë zonjën Tilbeth, ta falte, sa më shumë. Sa të mundte. Se…është e moshuar, apo jo, se trupi e lodh, se…dje…
“E pe në lotë?! Sa herë i duhet të paguaj, i dridhet dora e buza asaj…”
Të nesërmen, sikur dje të mos kishte ndodhur asgjë. Ulur, si zonjë e madhe në karrocë, duke bërë sehir nga rruga, “lermë o Zot të rroj”. Nuk e trazon fare ideja se askush prej atyre mijëra makinave që kalojnë aty pari, s’ndalon për të.
Mbase dikur do ishte momenti ta pyesja. Për familjen. Pa e lënduar. Përse ishte kjo që ishte, që dukej tani. S’ish e thënë jetët të rrjedhin njëlloj, siç të dëshiruara. Kënaqësitë e moshave, këndej ku kishim ardhur, s’mateshin si jetët prej nga vinim. Nuk do ta pyesja për martesën, në kishte pasur të tillë, cili kish qenë Ai, në ishte ende, s’mund ta pyesja pse ajo tashmë ishte vetëm, por mu duk e udhës ta pyesja për fëmijët e saj. Nëse…kishte.
“Jo, jo…Mos…”
E shoqëroi me lëvizje të dorës për-anash, rreptë. Asnjë shanc bisede. Qartazi: duhej ndërprerë. Menjëherë. Le të shihja punën, ndonjë pastrim nëpër katet ia vlente. Gjenerata e re shtronte pyetje më të rrepta: përse na me fëmijët, kur s’pëlqejmë të rrimë me prindërit? Një vetmitar si zonja Tilbeth, gruaja e të cilit kishte ndërruar jetë para tri javësh, vinte e më pyeste nëse e kisha parë atë, Të vdekurën e Tij. Prite në shtëpi, vjen vetë ajo, i thosha. Dhe ai ikte kokulur, i bindur se nuk e mashtroja. Të nesërmen më pëshpëriste se ajo…nuk kishte ardhur, ende jo…
Një orë më vonë, sërish te loby. Tilbeth në karrige. Mbajta hapur portën e ashensorit. Pa i folur. Po të donte, le të zhvendosej, në karrocën e saj.
“Kush je ti? Pse më ndihmon?”
“Superi, superintendenti jam…”
S’kish lezet të pyetesha njëlloj, pa pushim. Po teprohej me kot-së-kot’jen. Por pse jo, thashë momentin tjetër. Ajo ka të drejtë të pyes, njëlloj si më parë, për të marrë përgjigje tjetër. Jo atë që i dhashë dje, pardje, javën e shkuar, jo atë përgjigjen rutinë që, edhe pse s’ish e pavërtetë, edhe pse ishte pothuaj e vërtetë, diçka s’arrinte të përcillte, që të bëhej e besueshme tek ajo…Për shkak të jetëve ndryshe, njerëzit s’guxojnë t’i thonë të gjitha. Aq më pak nëse pyeten kalimthi. Apo kur marrin përgjigje sa për mirësjellje. Mbase ndonjëherë mirësjellja është distancë, nuk është ndjesi, përkundrazi…ta vret ndjenjën.
Mbase ajo kërkonte një përgjigje më të vërtetë, më të sinqertë…
S’isha i detyruar, natyrisht. S’do t’i përgjigjesha, nëse më pyeste. Ose do t’ja ktheja me pyetje. Po ti, kush je ti, zonjë? Ç’hyn në llogari cili jam?!
Ç’pate që kërceve kështu, iu ktheva sërish vetes. Pyetje, si të zonjës Tilbeth, janë në modë, rutinë, s’detyrojnë doemos përgjigje, nuk kërkojnë informacion. S’presin përgjigjen që duket sikur kërkojnë. Janë pyetje për diçka që nuk u intereson. Sikur vështrojmë një zog, fluturon diku sipër nesh; mendojmë e flasim për fluturimin e tij, por jo nga vjen ai, ku shkon, kush e pret atë zog. Pyetja “Kush je ti”, merr pa e kuptuar një si ngarkesë filozofikë. Duke pyetur shkohet për te dija?! Më së paku, zonja Tilbeth, duke pyetur thjesht provon që është.
Problemi qëndron gjetkë: tek unë.
Nëse dikush tjetër do të më pyeste: Kush Je Ti, s’do ta kisha të lehtë. Që t’i rrëfeja të vërtetën, duhej të thosha së pari se s’jam ai që kam qenë. As vetë s’di kush jam, tashmë. Jam i mërguar diku, për jetë tjetër, ku pa fjalë këshillohem të harroj cili kam qenë. Por kjo harresë s’qenka aq punë e lehtë. S’mund ta kalosh me përgjigje të kollajshme. Ajo që lëmë pas s’qenka për tu harruar, mbijetoka brenda nesh, teksa provojmë të jetojmë ndryshe tjetërkund. Ku, kurrkush s’na pyet për të shkuarën. As pse s’e shuajmë memorien e andejshme. Këtu, përpiqemi të bëhemi ç’kërkohet të jemi. Me dhëmbë e thonjë shtyhemi e rrekemi për nga ndryshimi, që na përshfaqet si rrethanë lehtësuese. Në ngut, në mëdyshje, në ikje prej vetes, në dëshirë – jo gjithnjë të suksesshëm, të trishtë sa shumë e sa pak arrijmë të përshtatemi në këtë botë, që edhe vetë ndryshohet me shpejtësi të llahtarshme, pa na lënë kohë të kërkojmë ndjesë se mbetemi pas…
Kalojnë vitet, jemi ç’mundëm të shpëtojmë prej thonjve të mungesave e padijes së brishtë të rrethanave. Në llogarinë e mbrame, prekim ç’ka mbeti prej ëndrrave fluturake, vazhdojmë të besojmë se po fluturojmë, teksa në të vërtetë rrëshqet trualli poshtë këmbëve, të cilat besojnë se janë ato që nxitojnë. Dukshëm e lëkundshëm të paplotësuar, në rrekje iluzive gjer edhe në përgjigjen për pyetjen elementare “kush je ti”, të cilën nuk e ofrojmë dot qartazi dhe të saktë. S’gënjejmë, por s’e themi as të vërtetën. Japim përgjigje të ndryshme, asnjëra prej të cilave nuk na lehtëson shterueshëm. Në vend të rrëfejmë, ofrojmë çfarë tjetri dëshiron si përgjigje. Në ngut, humor momental, sipas statusit, o maskës së atij që na pyet.
Nëse do t’i përgjigjesha zonjës Tilbeth, nëse ajo vërtetë donte të dinte cili isha, do duhej t’i thosha në punën e pranuar isha i përkushtuar, por dëshirën e kisha tjetër. Jam këtu, nga që s’jam atje ku kam qenë, do duhej t’i thosha. Ngaqë këtu s’mund të funksionoj si ai që isha kur u vura në udhë, kam ndrojtje se s’kam për tu bërë dot ai që pritet prej meje, edhe pse sigurisht s’do mbetem ai që kam qenë në nisjen prej tjetërkundit. Por, kthim pas s’ka. Vendi i nisjes dhe ai për ku nxitojmë ndryshojnë, pa pushim. Na duhet të mbetemi tek vetja…Të rritemi brenda saj. Të pyesim dhe të përgjigjemi aty.
Çfarë pres e kërkoj, s’mund t’ia them zonjës Tilbeth. Jo thjesht se s’di kush më pyeste, se ca gjëra s’bëhen pazar. Ajo s’ishte unë, as dikush e familjes, edhe pse provoja ta shihja si nënën time. Tek e fundja, s’mund të ishte si ajo. Nënën e doja si Zotin në tokë, e nderoja pa asnjë kusht, isha gati të bëj gjithçka, të përmbushja secilën prej dëshirave të saj. E megjithatë kisha ikur prej saj. Ajo ma uroi “udhën e mbarë” por, në thellësinë time dyshoj pangushëllueshëm se kurrë s’e ka urtuar dot dëshirën për të më pasur në sy…
Edhe sikur t’i thosha zonjës Tilbeth se, edhe unë, ndjehesha po aq i vetmuar sa ajo, vetmuar i shihja të gjithë, kudo, përderisa kisha lënë nënën atje larg, pra që njeriu braktis edhe kur s’braktiset, fiton edhe duke humbur, rron edhe duke vdekur.
Në këtë botë, ka njerëz që mbajnë mend gjëra që kanë dashur t’i harrojnë, të tjerë regjistrojnë gjer edhe jetët e të tjerëve, madje më hollësisht se të vetat. Por, ardhka një kohë, një ditë ardhka, kur nuk mbajmë mend për ku jemi nisur, ç’donim të bënim, s’dimë ku jemi, çfarë presim dhe se si përgjigjemi kur pyetemi…
Karroca e saj hyri në ashensor, shtypa butonin për katin e saj fill pasi ajo, zonja Tilbeth më falënderoi thjesht si një i atyshëm, pra pa më njohur, teksa në momentin e fundit, si e dalë prej dheut, u shfaq pranë saj gruaja që e kujdeste dhe vetëm atëherë ashensori lëvizi.
Ndjeva nevojën të marr frymë me zor, me gulçe, u drejtova për nga apartamenti im. Pas dere u ndje macja. Ia përgjoj tashmë, gëzueshëm, gërvishtjen përkëdhelëse. Jam njera nga dy qeniet që ajo pret. Hyjë dhe përkulem për të, nuhat pa ma prekur dorën- thjesht përmes nuhatjes, ulem në një stol të vogël, marrë krehrin dhe Sky, kështu quhet, bëhet petë, nën krehrin që ia urtoj në lëkurë…
Mbase edhe macen e lë të habitur, që ngrihem shpejtazi, si në sinjal alarmi. Marrë ashensorin, nxitoj në katin Tilbeth, qysh në koridor dëgjoj zërat e të dy grave. Flasin njëherësh, me të lartë. Zërin e gruas që i shërben do ta doja paksa më të urtë, më të ëmbëlt. Trokas. Hyj.
“Jam Superi…”, them. Pa pritur të më pyes zonja Tilbeth.
“Pse ke ardhur?”, pyet ajo.
“Ke premtuar të martohesh me mua…”
“Kam premtuar…unë?!”
“Kur ke qenë vajzë e re, po aq e bukur sa tani…”
“Pse, më njeh mua ti?”
“Prej vitesh, kur kaloje në rrugë, i mbanim sytë tek ti…”
Sytë e zonjës Beth po merrnin dritë. Buzët po qesheshin.
“Kush je ti? Pse je këtu?”
“Për të marrë paratë që ke këtu!”
“Paratë që kam këtu?! “
“Po, një milion dollarët që i ke fshehur nën jastëk…”
“Një milion unë?! Ha ha ha! “
Lëshohet e tëra në një të qeshur që ia bën krejt-e-krejt retushin. Lotët sërish ia njomin sytë, për t’i dhënë dritë edhe atje.
“Për këtë erdha…”, i thashë.
“Përse erdhe, the?!”
“Të të shihja kështu, të qeshur, zonjë…”
Tërhoqa derën dhe dola në korridor. Më priste macja.
================================
