MAMAJA VDIQ MBRËMË…
Mamaja vdiq mbrëmë,
Mamaja që nuk vdes kurrë.
Në ajër ndihej dimri,
Disa muaj pa ardhur ende,
Megjithatë ai ndihej në ajër.
Ishte dhjetë maj.
Lulet e zymbylëve e të mollëve
Kishin çelur në kopshtin prapa shtëpisë.
Ne dëgjonim
Marinë që këndonte këngë nga Çekosllovakia.
Sa e vetmuar që jam
Këngë të kësaj natyre
Sa e vetmuar që jam
Pa nënë, pa babë –
Më duket sikur kokën e kam të zbrazët pa ta.
Nga toka vinin erëmime,
Pjatat ishin në sqoll
Të shpëlara, por nuk qenë bërë pirg.
Nën hënën e plotë,
Maria paloste rrobat e lara;
Çarçafët e tendosur bëheshin
Katërkëndësha të bardhë e të thatë prej dritë hëne.
Sa e vetmuar që jam, por në muzikë
Dëshpërimi kthehet në gëzim.
Ishte dhjetë maj,
Dhe më parë kishte qenë nëntë, tetë.
Mamaja flinte në shtratin e saj,
Me krahë të hapur, me kokën
Të mbështetur midis krahëve.
LULESHPATORJA E EGËR
Në fund të dhimbjes sime
Ka një derë.
Më dëgjo mirë: mua më kujtohet
Ajo që ti quan vdekje.
Atje lart ca zhurma, frushullima e degëve të pishës.
Pastaj asgjë më. Dielli i zbehtë
U luhat mbi sipërfaqen e tharë.
Është e tmerrshme të mbetesh gjallë
Si vetëdijë
E varrosur në tokën e errët.
Pastaj kjo gjë mori fund: ajo që ty të frikëson,
Të jesh një shpirt dhe të jesh i paaftë
Të flasësh duke e prerë fjalën vrazhdësisht, toka e ngurosur
Që priret pakëz. Dhe ajo që pandeh se ishin
Ca zogj që hidheshin në pemët e vogla.
Ty që nuk të kujtohet
Kalimi prej botës tjetër,
Unë të them se mund të flas sërish;
Gjithçka që vjen sërish nga harresa
Vjen sërish për të gjetur një zë:
Nga qendra e jetës sime shpërthen
Një krua i madh, hije e kaltër
Mbi ujin e detit të rimtë.
ERË E DOBËT
Kur ju krijova, ju desha.
Sot e tutje, unë jua qaj hallin.
Unë ju dhashë gjithçka që nevojitej:
Një shtrat toke, një mbulesë ajri të kaltër –
Ndërsa largohem nga ju pak nga pak
Unë ju shoh më qartë.
Sot e tutje, shpirtrat tuaj duhej të ishin të pamasë,
Jo të ishin
Këta çapaçulë që flasin –
Unë jua dhashë të gjitha dhuntitë,
Kaltërinë e mëngjeseve të pranverës,
Një kohë që nuk keni ditur ta përdorni –
Ju donit më shumë vetëm një dhunti
Të rezervuar për një krijesë tjetër.
Pak rëndësi ka ajo që shpresonit ju,
Ju nuk do ta shihni veten në kopsht,
Midis bimëve që mbijnë.
Jeta juaj nuk është e qarkullueshme
Si jeta e tyre.
Jeta juaj i ngjan fluturimit të zogut
Që nis e sos te staza –
Që nis e sos, dhe forma e saj i bën jehonë
Harkut që tendoset qysh nga mështekna e bardhë
Deri te pema e mollës.
VJOLLCA
Sepse në botën tonë
Gjithmonë ka diçka të fshehtë,
Të vogël e të bardhë,
Të vogël dhe atë që ti e quan
Të dëlirë, ne nuk qajmë
Ashtu siç qan ti, mjeshtër i dashur
Që vuan; ti
Nuk je më i humbur
Sesa ne, nën shkurren e murrizit,
Të murrizit që mban në drejtpeshim
Pjatancat e perlave:
Ajo që të ka sjellë midis nesh,
Nga e cila duhet të mësojmë diçka,
Edhe po qe se ti ulesh në gjunjë e qan,
Me duart e tua të mëdha që luten,
Me tërë madhështinë tënde, ti nuk di gjë
Për natyrën e shpirtit
Që është i pavdekshëm : zot i gjorë e i trishtuar,
Ose ti nuk do ta kesh ndonjëherë,
Ose ti nuk do ta humbasësh dot kurrë.
MBARIM VERE
Pasi më ndodhi gjithçka,
U gjenda përballë hiçit.
Ka një cak
Kënaqësia që më jepte forma –
Për këtë, unë nuk jam si ju,
Nuk gjej rrugëdalje në një trup tjetër,
Nuk ka fare nevojë
Për mbrojtje jashtë vetes sime –
Krijesat e mia të gjora e të zjarrta,
Në fund të fundit ju jeni
Vetëm zbavitje,
Shkurtesa të thjeshta; tek e mbramja,
Ju nuk jeni si unë aq sa duhet,
Për të më pëlqyer.
Dhe ngaqë jeni kaq të paepura,
Ju merrni si dëmshpërblim
Për zhdukjen tuaj
Ndonjë kujtim,
Duke paguar secilën në ndonjë cep të tokës,
Ashtu siç qetë shpërblyer dikur
Për punën tuaj,
Skribi
I paguar me parà ; bariu, me elb,
Ndërsa ajo që mbetet, nuk është toka,
Nuk janë as këto bujashka lënde –
Po të donit të hapnit sytë,
Ju do të shihnit, ju do të shihnit
Zbrazëtinë e parajsës
Të pasqyruar në tokë, livadhet
Përsëri të zbrazëta, pa jetë, të mbuluara me borë –
Pastaj dritën e bardhë
Tash e tutje pa maskimin e saj lëndor.
NDAJNATË
Si mund të thuash
Se toka duhej të më falte gëzim?
Çdo gjë që lind, është barrë për mua;
Nuk mund të shkojë puna mbroth
Me secilin prej jush.
Dhe ju do të donit të më kundërshtonit,
Ju do të donit të më thoshnit
Se cili prej jush ka më shumë vlerë,
Cili më ngjan mua më shumë.
Dhe ju më tundni para syve si shembull
Jetën vetë, moskokëçarjen,
Tek e cila përpiqeni të sosni.
Si mund të më kuptoni,
Përderisa ju nuk e kuptoni veten tuaj?
Kujtesa juaj nuk është
Mjaft e fortë,
Nuk do të zgjatë shumë kohë –
Kurrë mos harroni se ju jeni fëmijët e mi.
Ju nuk vuani ngaqë jeni të mallëngjyer,
Por ngaqë keni lindur,
Ngaqë keni nevojë të jetoni
Të ndarë nga unë.
LUTJE MBRËMËSORE
Tashti është zhdukur zëri yt ; mezi mund ta dëgjoj.
Zëri yt i yllëzuar tashti është i tëri hije,
Dhe toka përsëri është e errësuar
Nga ndryshimet e gjendjes sate shpirtërore.
Dhe ditën, bari murrëtohet vende-vende
Në hijet e gjera të panjave.
Tashti, kudo më flet heshtja,
Që të jetë fare e qartë se nuk mbërrij dot tek ti;
Unë jam e paqenë për ty, ti i ke hequr vizë
Emrit tim.
Dhe çfarë përçmimi na nxit të besojmë
Se vetëm humbja mund të ruajë në kujtesën tonë
Pushtetin tënd,
Shirat e parë të vjeshtës i tundin zmbakët e bardhë –
Kur ikën, ti ikën për fare,
Duke i dhënë fund jetës së dukshme të çdo gjëje,
Por jo çdo jete,
Në mos u largofshim nga ti.
NINULLË
Tashti është ora për t’u çlodhur;
Ti je ngazëllyer mjaft për sot.
Muzgu, pastaj mbrëmja që bie. Ca xixëllonja
Në dhomë, duke fluturuar andej-këndej, andej-këndej,
Dhe kënaqësia e pamasë e verës që mbush dritaren e hapur.
Mos mendo për këto gjëra.
Dëgjo frymëmarrjen time, frymëmarrjen tënde
Ashtu si imazhi i xixëllonjave, çdo frymëmarrje e shkurtër
Është një shpërthim ku shfaqet bota.
Për një kohë mjaft të gjatë kam kënduar për ty
Natën e verës.
Më në fund do të arrij të ta fitoj zemrën;
Bota mund ta shpërndajë gjithandej
Këtë vizion të pashqitshëm.
Ti duhet të mësosh të më duash.
Qeniet njerëzore duhet të mësojnë të duan
Heshtjen dhe errësirën.
LAMIUM
Ja si rron kur e ke zemrën të akullt.
Kështu siç rroj unë: në hije,
Duke u kacavarur mbi gurin e ftohtë,
Nën panjat e moçme.
Dielli vuan të më prekë.
Nganjëherë e shoh në fillim të pranverës,
Duke u ngritur në horizontin e largët.
Pastaj gjethet dendësohen dhe e fshehin fare.
Unë e ndiej
Sesi vezullon përmes gjethnajës, në lëvizje,
Zhurma metalike e një luge
Që dikush e përplas në faqen e një gote.
Të gjitha krijesat e gjalla nuk kërkojnë
Të njëjtën sasi drite. Disa prej nesh
E fabrikojmë vetë dritën tonë: një fletë argjendi
E ngjashme me një rrugë të ndaluar,
Me një liqen të cekët me reflekse argjendi
Në terr, nën panjat e moçme.
Por ti e di këtë
Ti dhe ju të tjerët që mendoni
Të jetoni për të vërtetën dhe për pasojë,
E doni gjithçka që është e ftohtë.
TELESKOPI
Pasi i ke hequr sytë nga teleskopi,
Ndodh që për një çast ti harron se ku je,
Sepse të duket sikur ke jetuar
Diku gjetiu, në heshtjen e qiellit të errët.
Ke reshtur së qeni këtu, në këtë botë.
Je në një vend të ndryshëm,
Një vend ku çdo jetë njerëzore nuk ka kurrfarë kuptimi.
Nuk je një krijesë në një trup.
Ekziston ashtu siç ekzistojnë yjet,
Pjesë e palëvizshmërisë së tyre, e pamatësisë së tyre.
Pastaj e ndien veten prapë në këtë botë.
Natën, në një kodrinë të ftohtë,
Duke çmontuar teleskopin
Këtë e kupton më pas
Jo ngaqë imazhi është i rremë,
Por ngaqë raporti është i rremë.
Përsëri e sheh se deri në ç’pikë
Gjithçka është larg çdo gjëje tjetër.
Përktheu : Anton PAPLEKA
