ANGELA KOSTA SHQIPËRON VARGJET E NOBELISTIT GIOSUÈ ALESSANDRO GIUSEPPE CARDUCCI
GIOSUÈ ALESSANDRO GIUSEPPE CARDUCCI lindi më 27 korrik 1835 në Pietrasanta dhe vdiq më 16 shkurt 1907 në Bolonjë. Ai ishte poet, shkrimtar dhe kritik letrar italian. Carducci ishte italiani i parë që fitoi çmimin Nobel për letërsinë bashkë me Camillo Golgi në vitin 1906.
VAJTIM ANTIK
Pema në të cilën zgjasje
dorën foshnjore
jeshilllëku i shegës
jep të bukura lule të kuqe të ndezura.
Në kopshtin e heshtur të vetmuar
rigjelbëron gjithçka hë për hë
dhe qershori e ripërtërin
prej dritës dhe prej nxehtësisë.
Ti lule e pemës sime
e rrahur dhe e tharë,
ti e jetës së kotë
ekstreme e vetme lule.
Je në tokën e ftohtë,
je në tokën e zezë,
as dielli më nuk të gëzon
as të rizgjon dashurinë.
NOSTALGJIA
Midis reve ja bojëqiellja
e zymtë dhe e lagësht mbizotëron
ngrihet drejt Apenineve
teksa bubullin stuhia.
Oh sikur vorbulla e sjellshme
sipër krahut të balonës
t’më donte në vendin e bukur
të Toskanës të më transportonte.
Jo tek miqtë apo të afërmit
atje më fton zemra dhe fytyra:
kush më buzëqeshi ditëve të ngazëllyera
tani është zgjuar ose është varrosur.
As i hardhive dhe as i ullinjve
i bukuri epsh më thërret atje:
do t’ia mbathja nga shpatet e kënaqura
të bekuarit pjellorë.
Nga qytetarët e mi mburravecë
dhe këngët e zakonshme
do t’ia mbathja: thashethemexhinj të vjetër
në ballkonet e mermertë.
Ku rrallë hija në pyll bie
në argjilat malinje, dhe në fushë
kallamishte, leshterikë dhe zymtësi
kuajt duke gabuar ikin,
atje në moçal ku lulëzon
pranvera ime e trishtë
atje rrjedh mendimi im
me bubullimat dhe stuhinë:
Atje në qiellin e zi të fluturoj
Atdheun tim për të parë sërish,
pastaj me bubullimën shkoj fundosem
mes atyre kodrave dhe në atë det.
BUZË DETIT
Tirren, edhe gjoksi im është një det i thellë,
dhe prej stuhie o i madh, ty nuk të dorëzohet: Shpirti im gjëmon në valë, e rretheqark
brigjeve të tij të shkurtra dhe qielli i vogël plagoset.
Mes shkumave të ndotura edhe nga fundi
ulërin rëra: dhe aty – këtu shihet
ndonjë cetace budallaqe dhe e pisët
duke gulçuar ngritur pas gjahut të ndotur.
Arsyeja e vëzhgimeve të saj të akullta
vrojton dhe tregon e numëron një e nga një
dallgë bishash dhe arena të kota të furishme:
Si në këtë dunë të vetmuar
tërbimet e tua të zeza dhe erërat e vjeshtës
kotësisht llamba ndriçon hënën.
ROMA
Romë, në renë tënde lëshoj shpirtin kryelartë fluturues:
Mirëprite o Romë dhe mbështille shpirtin tim me dritë.
Jo kurioz për ty për gjëra të vogla pyes:
kush po i kërkon fluturat nën harkun e Titos?
Ç’rëndësi ka për mua nëse spektrali leshtor i hanxhiut të Stradellës
trazon në Montecitorio shaka allobroge dhe tallje?
Dhe nëse tekstili operativ i largët i Biellës ngatërrohet
merimanga tërhiqet më kot, në rrjetat e saj?
Më rretho, o Romë, me kaltërsi
me diell më ndriço o Romë!
Rrezaton dielli hyjnor nëpër kaltërsitë e tua të largëta.
Ai bekon Vatikanin e zymtë,
Kuirinalin e bukur,
Kapitolin e vjetër të Shenjtë midis rrënojave;
dhe ti nga shtatë kodrat zgjati krahët, o Romë
ndaj dashurisë që shpërndahet dhe shkëlqen nëpër flladet e qeta.
O shtrat i madh, vetmi e Kampanias!
dhe ti Sorati gri, dëshmitar i përjetshëm!
Malet e Albës, këndoni buzagas epithalamin!
Tusculum i gjelbëruar, këndon, këndon,
e rrjedh Tivoli;
teksa unë nga Xhanikolo admiroj
imazhin e qytetit, anije e madhe
lëshuar drejt perandorisë së botës.
O anije që ngjyros me bashin lartësinë e pafundme
kapërcen grindjet misterioze shpirti im.
As muzgjet në mbrëmje
me bardhësi shkëlqimi trasparent
qetësisht, të gjata në Flaminia, ikën
ora supreme, duke zbritur
me krahun e heshtur më prek ballin,
dhe i panjohur unë kaloj në paqe të qetë.
Kalon në Këshillat e hijeve,
sërish sheh shpirtrat e mëdhenj
të etërve bisedues, përgjatë tij lumi i shenjtë.
Përktheu: Angela Kosta shkrimtare, poete, publiciste.
