Pasi humba punën në fabrikë, nuk lashë derë pa trokitur e pa dërguar kërkesa. Përgjigjet ishin thuajse të njëjta, nëse kemi nevojë, ju telefonojmë vetë. Por askush nuk po më telefononte. Ndërkaq, i martuar e me dy fëmijë, përveçse lashë duhanin, hoqa dhe një vakt nga të ngrënët, darkën.
Sak në këtë kohë u bë i gjallë një mik, që e kishte kaluar para meje përvojën e papunësisë. Dori Markulla nisi të më ftonte për kafe dy herë në javë. E pinim pasdite vonë në Bar Abandon. Zakonisht, me të rënë muzgu, më propozonte të ngriheshim. Pastaj shtonte, tani do të shkoj të ha darkën. Mirëpo, njëherë, m’u drejtua:
– Përse nuk vjen edhe ti?
– Janë mjaft kafet që paguan, – ia ktheva. – Nuk dua të rëndohesh më tepër.
– Për rëndimin as mos e vrit mendjen, – ma ktheu gjithë siguri. – Kush paguan për mua në Restorantin Popullor, do të paguajë edhe për ty.
Ndoshta miqësia kështu e bën vargorin, me lidhje hallkë pas hallke. Mirëpo, sado u tregova kureshtar, aty për aty nuk më tregoi se cili ishte miku i tij pasunar.
Si ecëm një copë rrugë, dolëm në anën e kundërt të qytetit, ku mua më shkelte këmba fort rrallë. Ndërtesa e restorantit, megjithëse vetëm trekatëshe, binte në sy nga larg. Në linjën e përgjithshme ajo kishte formë rrumbullake dhe, kur po matesha të thoja se më kujtonte stadiumin, Dori Markulla foli i pari.
– A nuk të duket se i ngjan formës që ka vetë planeti ynë?
– Po, po, i ngjan edhe rruzullit. Prandaj është zgjedhur ngjyra blu? – pyeta.
– Mundet, – pohoi Dori, – sepse për njerëzimin bluja është simbolikë e qiellores. Por ku është qiellorja, është edhe hyjnorja. – Dhe si heshti një grimë, u kujtua të më porosiste: – Mos u trego i turpshëm në tryezë. Nëse je i uritur, ha sa të dendesh. Në atë restorant kurrë nuk mungon bereqeti, aty vetëm shtohet.
Nga katër portat, Dori na priu te më e afërta. Në korridorin që vinte rreth, pandeha se do të merrnim shkallët. Nuk i morëm. Po të ishte fillikat, më sqaroi, ai do të ngjitej deri në të tretin. (Me gjasë, fazën e të dytit e kishte kaluar.) Mirëpo, duke qenë shoqëruesi im, fillestarët mirëpriteshin në katin e parë.
Për shkak të uniformave, në sallë i dallova menjëherë njerëzit e personelit. Ishin dy ekipe. Disi larg njëri-tjetrit, një palë qëndronin më këmbë dhe kishin në sy atë vigjëlimin e mprehtë, që zakonisht kanë vëzhguesit. Nisur nga pamja e fytyrës, u përkisnin të gjitha racave, por veshjen e kishin të përbashkët. Uniformë blu me riga të bardha në mëngë. Në shpinoret e bluzave lexova me lehtësi stampimi: WUMIS. Po ajo sigël përpara, veçse me shkronja të vogla.
Ndërsa ekipi tjetër i përkiste shërbimit, prandaj lëvizte vazhdimisht. Anëtarët e tij dalloheshin edhe nga uniforma. Shërbestarët mbanin tuta në formë shallvaresh, kapuç të bardhë në kokë dhe këmishë të kuqe, jaka e zezë e së cilës kishte sqepa të gjatë. Edhe sigla e tyre shihej dy herë, MIS në gjoks, MIS në shpinë. Madhësia e shkronjave ishte sa e vëzhguesve, veçse lloji ndryshonte. Unë i quajta të spërdredhura, por Dori më korrigjoi, janë shkronja të stilizuara, tha. Dhe si për të ma ngulitur në rradake, shqiptoi në hava: MIS. Duke përsëritur instinktivisht, unë e pasova me bis. Por MIS-in do të shihja të gdhendur edhe në bishtin e lugës.
Salla ishte plot. Ndoshta ne kishim hyrë me darkuesit e fundit. Vetëm pak çaste kaluan dhe gjëmoi një zë në altoparlant. Të gjithë brofën më këmbë dhe mbajtën heshtje. Në atë solemnitet (Sa lezet, sa lezet, aty ka bereqet!) filloi një marsh, që nuk e njihja. Është Himni Botëror, tha Dori, tashmë hit. Pas botërorit muzika që njihja, Himni Kombëtar. Dhe mbas kombëtarit, përsëri altoparlanti:
– Gjysmë ore për ju. Ju bëftë mirë!
E mora me mend, prandaj nuk e pyeta mikun për gjysmën e orës. A do të hanin të tjerë pas nesh? Përfytyrova sikur Dori po më thoshte: “Ritmi është shprehje e edukimit modern kundër dembelizmit. Njeriu s’ka përse të bëhet bjerrakohës, duke e kthyer të ngrënit qëllim në vetvete.” Aq më tepër që, për të fituar kohë, edhe tryezat ishin shtruar më përpara. Kështu që, pa qenë nevoja për meny dhe pa bërë ndonjë porosi, shërbimi nisi menjëherë.
Aq i shpejtë ishte, sa karroceta e kuzhinës nuk vonoi të afrohej pas meje. Një dorë gruaje u zgjat dhe ma mori pjatën. Mua po më lëngëzonte goja nga trokëllimat e garuzhdës. Megjithëse miku im u shërbye më prapa, çuditërisht, nisi të hante më përpara. Madje unë po rrija gjithnjë si i ngrirë, ndonëse për të më nxitur, ai më binte hera-herës me bërryl. Me sa më kapte syri, përtej tryezës sonë edhe fillestarë të tjerë ishin shtangur si unë.
– Zotëri, – dëgjova një zë të mëndafshët mbi supin tim, – keni vërejtje për kuzhinën, nuk ju pëlqen?
Kësaj shërbestares së MIS-it iu përgjigj Dori për mua:
– Është fillestar dhe do t’i pëlqejë patjetër, sapo të mësohet pak. Zonjë, pa merak!
Dhe tashmë jo me bërryl, as me fjalë, e përforcoi mësimdhënien me shembullin vetjak. Hante dhe nxirrte ofshama kënaqësie, ëëë, ëëë! Me këto zuzullima sikur po më thoshte i bindur: “Mos u trego naiv, or miku im! Nuk e sheh sa e ushqyeshme është kjo gjellë e lëngshme?! I ka brenda njëherësh të gjitha kaloritë dhe vitaminat e nevojshme.” Pastaj uli lugën dhe, duke përdorur pirunin e thikën, iu vërsul thelës së mishit. Mishit sipas tij, ndërsa sipas meje… Sipas meje nuk di çfarë të them, sepse si kllapi më vjen ndër mend.
Kur po kafshoja buzën nga habia, ndjeva të ma mbërthente qafën një pëllëmbë e fuqishme si panxhë. Do të jetë ndonjë nga vëzhguesit e WUMIS-it, që është mërzitur me mua, mendova. Veçse nuk e shihja sa shulak ishte, as cilës racë i përkiste. Por as që kishte rëndësi edhe nëse e shihja, ata të gjithë të njëjtit mision i qenë përkushtuar. Pa e zgjatur, ajo panxha ma shtyu kokën me forcë drejt pjatës, derisa hunda ime u shtyp në fundin e saj. Pas këtij gjesti detyrues, vëzhguesi u tregua i sjellshëm, madje më rrahu shpatullat dhe më zgjati një pecetë prej cohe të butë.
A mos duhej të fshija turirin?! A mos më kishin rënë stërpiklat e gjellës edhe në prehër, duke m’i ndragur pantallonat?! Çfarë të bëja?!.. I thashë vetes se ajo që duhej të bëja, ishte kalimi nga ngrirja te shkrirja. Kështu, nisa pantomimën e të ngrënit. Edhe pse pirunin e thikën kurrsesi nuk i preka, mora lugën dhe bëra sikur haja.
Kur dolëm, Dori Markulla filloi të gromësinte. Një ujë i gazuar do të më bënte mirë tani, foli si ta kishte të rënduar stomakun. Pastaj përmendi shpenzimet e mëdha, që bëheshin për restorante të tilla nëpër botë. Janë të larta qiratë e ndërtesave kaq masive, tha. Shtoji pastaj pagat për administratën dhe ekipet ndërkombëtare të vëzhguesve. Fiuuu, një mal shkojnë shpenzimet!
– Nuk e di si ia del t’i përballojë Unioni Botëror i Menaxhimit, miku im!
– Cilit menaxhim? – pyeta i shtangur.
Dori nuk foli, vetëm buzëqeshi duke më shkelur syrin. “Ah qerrata, qerrata, mos pyet kurrë për çfarë merret me mend, por vetëm për çfarë nuk ta rrok truri!” Të nesërmen mbrëma, të pasnesërmen mbrëma dhe mbrëmat e tjera me radhë, kaq mirë e përvetësova gjestet e të ngrënit, sa më propozuan të ngjitesha në katin e dytë. Për disa frekuentues ngjitja kat pas kati hapte perspektiva. Dori Markulla nuk shihej më as në të tretin. Unioni Botëror i Menaxhimit (Cilit menaxhim? më shkonte gjuha gjithnjë.) e kishte transferuar si vëzhgues në një restorant të ngjashëm në Afrikë. Ndërsa unë, duke u ndier i sigurt, e ndërpreva stërvitjen e mëtejshme.
Ditën e ndarjes shkëmbeva bisedën e fundit me Dori Markullën. Pa i marrë leje, e pyeta për hollësinë, që nuk po ma rrokte truri.
WUMIS dhe MIS kanë të përbashkëta tri shkronjat e fundit. Është kështu?
Ashtu është, tha ai, por shkronja M nuk ka të njëjtin kuptim për dy ekipet.
Ahere si lexohen të plota ato shkurtesa? pyeta sërish.
Ajo e vëzhguesve të huaj lexohet: Unioni Botëror i Menaxhimit të Iluzionit Social. Është shoqatë ndërkombëtare Joqeveritare. Ndërsa MIS-i që mbajnë tanët në uniformë, do të thotë: Ministria e Iluzionit Social. Por, sa për ta ditur, nuk kufizohet vetëm me ushqimin e papunësinë, ajo administron edhe iluzione të tjera.
Ishte hera e parë që dëgjoja për ekzistencën e këtij dikasteri. S’e përmbajta dot xanxën dhe e pyeta për emrin e ministrit tonë, por dola huq. Emri mbahej Top Sekret. Më vonë do të mësoja se një ministri të tillë e paskëshin edhe disa shtete të tjera të botës, veçse asgjëkundi nuk shpallej formalisht në strukturën e qeverisë.
Sidoqoftë, meqë telefonata për punësim nuk po më vinte, vazhdova me kërkesa andej-këtej. Por bëja gjithashtu edhe bebisiterin. Në pamundësi financiare, ne i kishim hequr fëmijët nga kopshti dhe çerdhja. Pak para muzgut, kur ime shoqe kthehej nga rrobaqepësia fason, dilja për një shëtitje të gjatë. E llogarisja kohën që të kthehesha në shtëpi, pasi tre familjarët e mi të ishin rehatuar disi. Tashmë Nita i kishte vënë fëmijët në gjumë dhe më priste me ndonjë sajesë për darkën. Qysh në fillim ma kishte kundërshtuar gjithë përlotje dorëheqjen nga vakti. Mirëpo atë sajesën me kapak, unë sërish e vija në frigo për të nesërmen. Pastaj merrja pjatën time të përnatshme (pirunin e thikën natyrisht nuk ia lejoja vetes) dhe ulesha në tryezë, duke ia kthyer shpinën Nitës. Sytë e saj sikur më shponin tejpërtej, sa herë lëvizja krahun, duke futur në gojë lugën e zbrazët. Por, pse të mos e them, ndoshta kishte filluar edhe t’i besonte sugjestionit tim. Sepse prej disa kohësh po më bediteshin ca djegie stomaku dhe, pas të ngrënit, më shihte duke pirë ujë me sodë buke, si për ta tretur ushqimin pa problem…
Në ato çaste, ndërsa ndieja dhimbjen e stomakut, pyesja veten i shushatur: O Zot, çfarë tjetër mban nën kontroll ajo ministria e mistershme? Mos do të vijë çasti që, nëse ndodh të më ftohen tërheqjet e shtratit, edhe dashurinë do të ma zëvendësojë me iluzionin seksual?!
Tiranë, qershor 2019
