Çfarë lloj jete ishte kjo imja, ende nuk e di! A e kam dashur atë? A mund ta them këtë në retrospektivë? Kam frikw se as unë nuk e njoh atë.
E vetmja gjë që di është se nuk jam i lumtur. A e kam shijuar ndonjëherë atë që quhet lumturi? As unë nuk mund ta them plotësisht. Pra, pse u martova? A u panë në filma gjërat e quajtura lumturi të shkruara në libra, botë të rreme? Apo ishte zili të ishe i entuziazmuar apo për ata që kapeshin për dore rrugës? Pse isha në kaq shumë vështirësi? Nuk do ta lëshoj, nuk do të ndodhë nëse nuk e lë. Nuk e kisha menduar kurrë një opsion të tretë, por këtu është opsioni i tretë dhe unë. Unë jam këtu për asgjë. A jam i lumtur brenda këtyre mureve tani? Apo do të jem i lumtur kur të dal nga këtu? As unë nuk e njoh atë? Sa saktë do ta bëj kontabilitetin tim të ndërgjegjshëm? Jam konfuz, asgjë nuk është e qartë. Dukej sikur gjithë këto vite dhe përpjekje ishin kot. Gjithçka më rrëshqiti nga duart. Është sikur jam i destinuar të burgos veten në këtë dhomë të vogël. Muret për mua janë sikur kam mall për to. Pas kësaj, ndoshta do të mësohem me të dhe nuk dua të largohem kurrë. Kush e di.
Duhet ta kisha kuptuar që kur e takova për herë të parë se mund të jetoja një jetë të tillë, por isha i verbër. Nëse nuk do të isha i verbër, nuk do të isha kështu tani. Jam i habitur që kam lexuar kaq shumë. Do të thotë se jo gjithçka zgjidhet me lexim. Nëse them jo, nuk jam i verbër, shiko situatën në të cilën ndodhem. Cila është e saktë? E ndjeu që në ditët e para. E mashtrova veten duke thënë se është e përkohshme. Me kalimin e kohës, problemet u bënë më të dukshme me kalimin e viteve. Ai spital është i yti, ky doktor është i imi, kam udhëtuar shumë; kështu që ishte një gabim për ta filmuar atë. Sa më shumë që flisja me rrethin e familjes, aq më shumë filloja të kuptoja se çfarë lloj gjëje po hyja. Të afërmit dhe të njohurit po më sugjeronin mua në vend që të sugjeroja pacientin? “Do të kalojë, kërcitni pak dhëmbët. Më sëmurnin çdo herë duke më thënë: “Do të sëmuret disa ditë, pastaj do të largohet”. Më pas, ju e dini, fëmijë, por doktori i saj ia ndaloi martesën me këtë, por njerëzit do të dëgjojnë? Nuk dëgjuan dhe nuk e dëgjuan doktorin me atë që dëgjuan nga ambienti dhe ia vunë në kokë sikur të ishte një shiringë që do të ishte mirë të martohej. “Do të jetë mirë kur të martohesh. Ata gjithashtu thanë se ka një pasuri në këtë dhe ia dalin mbanë. Po, u bë. Një pinjoll me fat ishte gjetur. U kalua. Fëmijët u rritën, në vend që të përmirësoheshin, u përkeqësuan. Sëmundja e tij u përkeqësua. Gjysma e muajit ka qenë e sëmurë, gjysma tjetër ka kaluar mirë gjatë gjithë këtyre viteve. ‘Oh koka ime! Të qenit humanist, ndershmëria ime erdhi nga të qenit i burgosur i ideve të mia, çfarëdo që të më ndodhte. Një herë lexova një artikull për Hitlerin; megjithëse kam lexuar shumë për të, duke përfshirë librin e tij ‘Mein Kamp’, por ky ishte pak më ndryshe. Ata thanë se ai shkatërroi të sëmurët. Unë pata një argument të hidhur kundër kësaj në një mjedis fjalimi. ‘A ka vdekur njerëzimi? Ku është dinjiteti i njerëzimit? Ndjenjat e mia njerëzore ishin gjithmonë në ballë të mendjes sime. Duke parë situatën aktuale, a nuk kam ardhur në të njëjtin nivel? Unë jam jashtë. Burri shkatërroi të gjymtuarit, duke menduar se do të ishte më i suksesshëm në jetë me të shëndoshët. Të kalojmë këtë natë, të shohim, nesër do të jetë e qartë se në cilën dhomë do të qëndroj. “A të vjen keq bir? Jo nëse mendoj si Hitleri! Po, nëse mendoj si idetë e mia. Por nëse e mendoj për gjithë dhimbjen që kam kaluar, nuk e di.” Të njëjtën gjë do t’i them edhe gjykatësit, çfarë të them tjetër, nuk dua as avokat. Mjaft të mbrohem, o Zot më parë çfarë do të bëjë avokati, a do të gjejë një shkak lehtësues, çdo moment është një faktor lehtësues, duke gjykuar nga këndet që kam marrë ndër vite A jam pak turp për fqinjët kur hyra në shtëpi, ndërsa fqinjët ishin ulur dhe bisedonin në kopsht, unë shkova drejt e në banesë shtëpi pak, pa thënë është verë apo dimër, pa thënë është ftohtë apo vapë Në fakt, nuk u largua, mjedisi më hodhi në rrugë, do të ishte më e saktë të thosha në një vend të huaj. A Blej bileta për të njëjtin film dy herë dhe fle më pak në kinema, nëse e gjithë kjo nuk është lehtësuese, çfarë është “Mos i hiq këpucët, mos i zgjat këmbët, ulu këtu, sill këtë, merre këtë? çfarë tjetër?” Unë kurrë nuk thashë jo duke kërkuar shumë, duke mos parë rrogën time, aq më shumë u zhyta në një kurth borxhi, por kur nuk mund të paguaja I mbytur në ferr Ai bënte përpjekje për të zhvendosur një pjesë të shtëpisë çdo muaj. E gjithë kjo është duruar, por a nuk është turpi i tij për mua, në fakt, nëse do të largohesha në radhë të parë, do të ishte shumë më mirë sikur të gjithë të bënin rrugën e tyre A nuk i kam këto ide të fiksuara tjetër?” Unë kurrë nuk thashë jo duke kërkuar shumë, duke mos parë rrogën time tre cent. Sa më shumë e kënaqa, aq më shumë fundosja. U futa në një kurth borxhi. Ata thanë parajsë krediti, por kur nuk mund të paguaja, u mbyta në ferr. Ai bënte përpjekje për të zhvendosur një pjesë të shtëpisë çdo muaj. I njoh mirë ditët kur hedhim shumë ushqime. Ajo i dha atij fustanin që kishte veshur disa herë dhe në vend të tij bleu një të ri. E gjithë kjo është duruar, por a nuk është turpi i tij për mua? Nuk kisha më fytyrë për të treguar në publik. Në fakt, nëse unë do të largohesha në radhë të parë, do të ishte shumë më mirë nëse secili do të bënte rrugën e tij, por a nuk i kam këto ide fikse? Pengesa qëndronte para meje. Uluni këtu, sillni këtë, merrni këtë, çfarë tjetër?” Unë kurrë nuk thashë jo duke kërkuar shumë, duke mos parë rrogën time tre cent. Sa më shumë e kënaqa, aq më shumë fundosja. U futa në një kurth borxhi. Ata thanë parajsë krediti, por kur nuk mund të paguaja, u mbyta në ferr. Ai bënte përpjekje për të zhvendosur një pjesë të shtëpisë çdo muaj. I njoh mirë ditët kur hedhim shumë ushqime. Ajo i dha atij fustanin që kishte veshur disa herë dhe në vend të tij bleu një të ri. E gjithë kjo është duruar, por a nuk është turpi i tij për mua? Nuk kisha më fytyrë për të treguar në publik. Në fakt, nëse unë do të largohesha në radhë të parë, do të ishte shumë më mirë nëse secili do të bënte rrugën e tij, por a nuk i kam këto ide fikse? Pengesa qëndronte para meje. Ata thanë parajsë krediti, por kur nuk mund të paguaja, u mbyta në ferr. Ai bënte përpjekje për të zhvendosur një pjesë të shtëpisë çdo muaj. I njoh mirë ditët kur hedhim shumë ushqime.
Mirëpo, po të largohesha, mund të largohesha, por nuk u largova duke thënë: “Mos u turpëro”. Në fakt nuk isha i dashuri i tij, isha dashnor i ideve të mia, do digjesha për të.
Nuk e di se çfarë e krahasova veten me atë natë me borxhin e mbështjellë në fyt. As nuk bërtet? Më inatosi. Opsioni i tretë më erdhi në mendje në atë moment. Askush nuk mund ta merrte këtë borxh nga unë. Askush nuk mund të më shtynte. Askush nuk mund të më bërtiste. Nuk do të kaloja pranë derës me qafën të përkulur. Unë do të isha i lirë dhe jam. Kam mall për blunë që dua më shumë ndër katër muret, por isha i lirë, tani jam i lirë. Isha i lirë nga këneta e ideve të mia fikse që kisha dhënë vitet e mia të marra. I çliruar nga liria e ideve të mia fikse, u lidha me një liri tjetër…
