Xheladin MJEKU: SA HERË MA KANË MARRË TERS FJALËN

KËPUCËT E BABAIT

Më ranë këmbët pas gjurmëve tua, baba
Shtigjeve të përbaltura, stinëve me fërfëllizë
Gjatë të ndoqa tërthoreve të jetës
Atbotë ishte kohë e nderë dhe pa kërthizë.

Në rrugëtimin e gjatë sa shekujt
Ngarenda pas këpucëve tua të grisura motesh
Në kërkim të pafund gjurmëve të lashtësisë
I ngazëllyer nga përqafimi yt prindor
Ndonëse ishin ndarë epokat mes nesh
Nga mortja që në ty kaherë kishte vënë dorë.

I ndruajtur hidhja hapat në atë rrugëtim shekullor
Dy kohë njeriu më ndiqnin pas si hije
E trokëllimat e këpucëve ma shponin timpanin
Si krisma armësh në orë historie.

Sa mote e kam ndjekur hijen tënde të rëndë
Për një prekje lapidare prej burri
Gjurmat e këpucëve tua me sholla duhet të kenë qenë
Me sholla-sholla ishte qepur edhe koha atbotë
Kur racioni ditor na mbyllej me pak bukë e lëpjetëra
Dhe pak dashuri njerëzore të rrahura nëpër kohë.

Gjatëkohë i ndoqa pas këpucët tua, baba
Nëpër stinë të ndera nuk u gjunjëzova dot
Dhe prekur i kam shtigjet kah nuk depërtonte as dielli
Ishin kohëra kur diell kërkonim edhe në fundbotë.

Vërtetë ishte kohë e pakohë, e ecjet nuk sosnin kurrë
Aq sa do të soseshin shpresat e takimit ndo’iherë
Rrugëtim i trasuar epokave në flurudhë.
NDARJA E TOKAVE

“Kjo tokë quhet Shqipëri. Është e jona.
Ish këtu përpara se në qiell të lindte Hëna.
Ja, vur dorën mbi të të ndjesh si derdhen
përrenjtë e të vdekurve nga brënda.”

(Petrit Ruka: ,,Shqipëria”)

Kur tokat iu ndanë gjithë kombeve në planet
Hileqarët harruan t’ua shenjojnë ilirëve
Vendin e tyre që meritojnë në këtë botë
Aty ku shqiponjat kanë ngritur foletë
Para se të zbriste Homo sapiensi në tokë.

Si flakë Prometheu shpërthyen revoltat
Protestohet me të drejtë edhe para Zotit:
– Pse nuk janë caktuar trojet e Ilirisë?
Pa plang e shtëpi s’lihet njeriu dot!
Ilirisë i takon vendi i shqiponjave
Janë në truallin e tyre
Qëkur është krijuar kjo botë!

U tumirën kërkesat drejtuar gjithësisë
Vetë Zoti ka vendosur me bekimin e tij
Në tokat e shenjëta, kah i thonë Iliri
Aty ku do të ngrisnin fronin perënditë
Atë vend të bekuar të ta bëj Shqipëri!

LANGOJTË

Thonë:
Janë kafshë të neveritshme
As nuk e ruajnë shtëpinë
As e ndjekin gjahun.

Megjithatë
Ata lehin
Edhe në hijen e vetë.

ME MIGJENIN NË DY KOHË

,,Nuk është sëmundja që ma bren mushkrinë,
as breng’ e dashurisë, as dhe fati.
Jo, mos ma shkulni heshtën që në brinjë
Ma nguli koha me sa fuqi pati.”

(Xhevahir Spahiu: ,,Monologu i Migjenit”)

Me Migjenin zbresim monopateve të rrëzbitura
Që dhëmbi i shekujve ndryshuar ua ka reliefin
Të kujdesshëm ecim zikzakeve të Pukës
Derisa Luli i Vocërr na flet me admirim:
– Më shpieni në Shkodrën time, Nënëloken
Ndoshta tollumbacet gojëhapura të një epoke
Një çikë do t’më ngrohen!

Me Migjenin ecim tok
Si purteka pehatemi dhiareve
E rrugët na zgjaten përsëri
Bisedat na shpiejnë tutje kohërave të trishta
Derisa mjerimit ia thyejmë brinjët një nga një
Nga larg një zë kushtrimi si ,,Recital malësori”
I trand shkëmbinjtë në çdo anë:
,,O, si nuk kam një grusht të fortë
t’i bij mu në zemër malit që s’bëzanë!”

Edhe më tutje ecim monopateve pambarim
Në heshtje çajmë rrugët e rrëpinjëta tërthore
Shkodra na sjell ditën e re mbi qepalla
Dhe mbushim krahërorin me aromë frangjolle
Që dikur shijohej veç në ëndërralla
Nganjëherë na bëhet sikur në grykë ka ngelur
Një kothere buke, që nëna ende e mban në gji!
Timpani i veshëve sërish tingëllon nga thirrjet:
– A do çymyr zotëni?
Meditojmë në dy kohë kujtimesh
E kolla na shqyen kavermat e mallit
Si në iso polifonie përmendemi që të dy!

Me Migjenin sërish kthejmë dhiareve të rrëzbitura
Që dhëmbi i shekujve i kafshoi pamëshirë
Në Pukën e kujtimeve Luli na përshëndet burrërisht:
– Kanë ndryshuar kohërat, jeta ka zënë fill tjetër
Këtu Vargjet e lira kanë mbetur relikte
Kaherë të përjetësuara në Kryevepër!
SOT NA E NDAVE DITËN NË MES

Ditë maji ishte, si çdo ditë e rëndomtë pranvere
Disa pika shiu e lagën bulevardin e Tiranës
Dhe në një çast dita m’u nda në mes
Nga ana tjetër e telit e trishtë më erdhi fjala:
“Nëna e ka gjendjen shumë keq!”
E kuptova kumtin pa u kujtuar gjatë
Ajo duhet të ketë udhëtuar në pjesën tjetër të jetës
E mua më duhej edhe shumë rrugë ta takoja frymën e saj
Derisa bredh hapësirave të shtëpisë
Pa e dhënë grahmën e fundit të shpirtit
Çastet mateshin me durimin e dhimbjes
Dhe mallit të pashuar në mes.

Ishte mesditë maji, atë ditë
Ditë e ndarë në dy gjysma të mëdha
Ku dashuria dhe dhimbja garonin çdo çast
Të ndanin çdonjëra hisen e vet të ditës
E Tirana m’i përmbyste ëndrrat si shkëmbij të dërmuar
Sa e largët rruga deri në pjesën e dytë të frymës
Shpresat mbetën lundra të trazuara në shpirtin tim
Që ma trandin durimin deri në dhimbje
Cingërimat e celularit më dërgojnë kumte të trishta
Që ma dridhin trollin në shtatë palë tokë
Në mesditën e akullt të majit 2015.

Sot nuk do t’i takoj frashërlinjtë në Përmet
(Në ditëfestën e tyre dhimbjet s’më lejojnë tutje të udhëtoj)
Shumë larg mbetën rrugët Tiranë – Përmet
E dhimbja më kthen në pikën zero
Nëna po më pret t’ia fal përqafimin për të fundit herë
T’ia lëmë shënden njëri-tjetrit, medet
Dhe ta mbyll ditën me fjogo dhimbjesh
Që ma ngushtojnë frymëmarrjen në këtë pikëditë
Në kujtimin e ndrydhur për jetë.

Nëna ime, zulmëmadhja
Që shembe shekuj vuajtjesh e krenarie
Deri në grahmën e fundit të lamtumirës
Sot na e ndave ditën në mes
Dhe u nise në pakthim mes yjeve të gjithësisë
E përjetshme të mbetesh në kujtesën tonë
Nënë, dhimbja dhe dashuria ime e përjetshme
Sot më ke ndryrë mallin në shpirtit tim që lëngon.

ATË DITË BINTE SHI I DHIMBJES

(Në takimin e fundit me Ramadan Thaçin)

Si për inat nuk na shqitej një shi i imtë
Dhe nuk pushonin trokëllimat e pikave
Si dhimbja që të lëndon në shpirt.

Vjeshtë e dytë ishte
Me Danin ndërruam pak fjalë malli
Që na mbajtën në këmbë përballë Katedrales
E fjalët nuk kishin të sosur
Për librat më foli me shumë dashuri
Sikur flitet për fëmijët që u gëzohesh rritës së tyre
E pikasi bisedën te librat
Ai kishte një hall me “Gratë e Nepalit”
Që dikush ia kishte hedhur në ankand
– Po mirë – më tha, le të marrin udhë librat
Të paktën dikush i gjen edhe në shitje pa adresë
U duhen brezave patjetër
Dhe na kujtojnë që edhe ne ishim gjallë njëherë
Është mirë kur brezat na kujtojnë
Në kohëra të tjera
A në ndonjë çast të nderë!

E shiu nuk çante hallin tonë
Binte, binte, binte…
Shi i imtë binte atë ditë, shi lotësh që nuk pushojnë kurrë
Në çastet e fundit na paskësh mbajtur aq gjatë
Për të mos u takuar asnjë herë tjetër
Me atë burrë.

Atë ditë paskësh ra shi dhimbjeje
Që t’na i njomë fjalët e mallit
Kujtimet të mos vyshken kurrë.

Shi dhimbjeje parreshtur binte atë ditë
Dhimbjes së përjetshme për t’i vënë pikë.

Ditëdhimbje,
19.11.2022

EPIDEMIA E FJALËS

Na u stërmbushën ditët me epidemi fjalësh në sfond
Të gjitha duket të jenë në frymën rivale të përgojimit
Epidemi fjalësh vërshojnë gjithkah në kohë të nderë
Përfundimisht është mbushur ky vit me trillime bizare
Që botës i kumtojnë sihariq të paimagjinuar ndo’iherë.

Gjakderdhje ishte, proçes me hemoragji pambarim
Një tundim i gjendjes pandemike që asgjë nuk përfill
Aty ku merr formë dita brenda perimetrit të shtjellimit
Botë lakuriqësh të ndërsyer në shembjen piramidale
Dhe pak ekstazë mbështjellur në lëkurën e kafshimit.

Epidemia aderonte gjithandej globit në raporte ditore
Këtu gjithçka kishte kuptimin e një gjendje misterioze
Brejtësve u rikthehet shija e përhershme e kafshimit
Përflitet gjithandej për brejtje nëpër kohëra të ndera
Pandalur raportohet për humbje jetërash të njerëzimit.

Nganjëherë u mbështillen fijet e lëmshit nëpër këmbë
Çdoherë kumte të trishta dhimbjeje prodhojnë në seri
Në trishtime të këtilla bota përpëlitet si zorra në prush
Paçka se loja e tyre vazhdon të rilind sërish epidemi
Kohë dhimbjesh e mosdurimi që i frikësohet çdokush.

ECIM TEHUT TË SHEKUJVE

Në një kohë të nderë vetë Albert Camus
Me “Murtajën” e pamëshirë u përballë
Që parreshtur shpirtin ia kishte ndryrë
Në gjetjen e një zgjidhje botës i sillej vërdallë.

Gabriel Garcia Marquez kishte mbetur peng
Me një “Dashuri në kohërat e kolerës”
Giovanni Boccaccios me ,,Dekameronin”
Përfundimi i lojës iu kishte zënë ters.

Mes frikës e tmerrit përpëlitej gjithë bota
Në dyluftim me vdekjen në përballje të gjatë
Atëbotë kur Gjon Nikolla i Kazazëve
Përfundimisht po mbyste gregëzën e thatë.

Vazhdimisht kemi ecur tehut të shekujve
Të vuajtur nëpër epoka, plot shpresa e durim
Ta mundim edhe këtë armik të njerëzimit
Mbi të gjitha detyrat, e kemi obligim.

NGUJIM

Nga sot janë ngritur në çdo skaj të planetit
Kulla të Ngujimit sipas urdhërit të prerë global
Gjithandej ka pllakosur zonë e thellë e heshtjes
– Askush nuk ka të drejtë nga ky ngujim të dal!

Vendim që e ka peshën e detyrimit
Bota ka rënë në pritën e një armiku tinëzar
Nuk vret me plumb kokës
As tankset bulevardeve s’marshojnë
Ka zënë prita planetit, mbushur me ushtarë
Mbështjellur me uniforma hijesh
Në hije shtijnë gjithkah
Njerëzimin duke e vrarë.

Nuk kanë taktizim frontesh, as pritat i hetojmë
Në çdo cep të planetit të fshehur në çdo skaj
Pamëshirshëm na përgjojnë
Nuk kanë komandë, as janë komandos
S’shtiejnë me topa kalibrash të mëdhenjë
Shigjetojnë në pakujdesinë tonë
Dhe vrasin gjithandej.

Gjithë bota Kullë ngujimi
Deri në një tjetër vendim
-E mundëm agresorin
Nuk ka më ngujim!

SA HERË MA KANË MARRË TERS FJALËN

Sa herë ma kanë marrë ters fjalën
Ëndrra të befta më janë shqitur përtej kohës
Dhe ngjitur jam në kupolën e kreshtave
Ku shqiponjat masin e çmasin ditën
Me gjatësinë e shekujve.

Është mirë t’ua mësojmë itinerarin erërave
Kur fryjnë drejtimesh të turbullta
Edhe shiut duhet lexuar qëllimet
Para vërshimeve që përplasen shkëmbinjëve
Me i dal ballë rrebesheve duhen dy kohëra
Dhe një durim i hekurt
Deri në rënjen e maskave.

Me atdheun, dheun e të parëve
Loja nuk duron shenja përkufizimi
Sa herë ngryset qielli këtyre viseve
Prishen ëndrrat e lojës
Trilli ngre kokë në mesfushë
Ec e gjeje pastaj portën e daljes
Në mjegullnajën e ditës.

Këtu para daljes së diellit
Hijenat vërtiten mes fjalëve
Dhe projektojnë kurdisjen e lojës
Për baste të fitoreve të reja.

Sa herë ma kanë marrë ters fjalën
Dita është çartur në pikëpjekjen e dritës
Përtej durimit të lojës.

Sa herë ma kanë marrë ters fjalën…