VALLTARJA NË GUR. Poezi mga MIRASH MARTINOVIÇ. Përktheu: Smajl Smaka

VALLTARJA NË GUR

Nga MIRASH MARTINOVIQ
(Mali i Zi)

(Marrë nga përmbledhja në dorëshkrim)

Përktheu: Smajl Smaka

Në nekropolen në Vinjani, pranë Imotskit, qëndron gurëvarri, në të cilin është gdhendur portreti i valltares, kryevepër e mjeshtrit të panjohur. Guri hesht në mënyrën më të qëndrueshme, por vjen koha kur flet….

NUMËROJ

I numëroj yjet
Në qiell
Diellin gjithësaherë
E pres

Ndonjëherë dëgjoj
Drenin
Sesi e grishë drenushen
Do të doja që kodres
Ta heq
Por guri

Përmes luleve
Të vrapoj
Deshi
Por guri

Nukmundem

Desha që lulen
Ta mbledh
Që me lule
Të stolisem
Që me vesë
Të lahem
Ka dashur
Grurin ta korrë
Ta lidhë në duaj
Kokrra të mbledh
Mbjellë
Në hullinë e re
Ka dashur
Të përzgjedhë
Dhëndrrin
Nuse të jem
Do të doja
Por si
Në gurë

Nuk më lejon

ËNDËRRUAR

Kam ëndërruar
Bjeshkën e madhe
Në bjeshkë
Nga thellësia
Burimi vlon
Në burim kaprolli
E shuam etjen
Dhe dielli
Etshëm
Kurrsesi
Ta shuaj etjen
Mengjesi përgjumet
Përshtatet
Dhe mengjesi ngopet
Bjeshka ndriçohet

Vrapoj fushes
Se gjërë
Vrapoj bjeshkës

E etshme jam

MOLLA E ARTË

Kam ëndërruar
Mollen e artë
Krushkun e vjetër
Dhëndrrin
Bjeshkës kalërojnë
Krushqit
Papritmas vriten
Lindin varre
Në bjeshkë
Nëmes
Molla e artë

Në mollë
Unaza
Në unazë qielli

Bjeshka flet

KËNDOJNË

Këndojnë krushqit e vdekur
Këndojnë këngë të pikëlluara
Cila bjeshkë,cila bjeshkë
Bisedë nuk ka
Oh,kjo bjeshkë
Shkëmbore
Bisedë nuk ka
Vajtoj numëroj
Krushqit
Nuk është dhëndrri im
Nuk ka varr të tij
Është bërë yll
Shikoj në qiell
Me yje
Bisedoj

I dashuri im është
Yll

DËSHIRA

Dëshirën e kanë magjepsur
Yjet
Tani dëshira
Qiellin e hap

Më e madhja imja dëshirë
Është bërë yll

Bjeshkën flaka
E ndez
Dhe bjeshka digjet e tëra
Dhe bjeshka
Rinohet
Në qiell vizatohet
Tani është flakë
Nuk mundet
Janë hapur
Varret
Luajnë
Krushqit e vdekur
Vallen e dalldisur
luajnë

Kënga qiellin e hap
Zoti këngës
I qeshet

PALLATET

Pallatet e mija
Të vetëmbyllura
Pallatet e shkretuara
Jehojnë nga kënga

Pavodat e arta shetisin

Pallatet e mija në qiell
Nuk mund t i arrijë
Kanë ikur në qiell
Rrëzellejnë
Dhëndërr nuk ka
Mendoj
Ka ndaluar
Te Zoti
Është vonuar
Dhëndrri im
Gjithandej lule
Mrekullibërëse
Ngritet përpjetë
Drejt diellit
Me dielin bisedojnë
Këndojnë
Ka kënduargurishta
Vetëm guri im
Hesht

TË BËHËM

Të bëhëm
I bezdisur në pranverë
Lulekuqe në grunajë
Të jem
Dallëndyshe në flatrim
Të fluturoj
Ta thurë
çerdhen
Fluturë
Të jetoj

Madje një ditë

Vetëm
Nga guri
të dalë

në gurë është
acar

KAM ËNDËRRUAR

Sikur kam ardhë
Në Vinjani
Se jam gurë
hapur pak derezën
Të kam lejuar
të dalesh
Sikur fushes

Ke vrapuar
Se erën e ke
Përqafuar

Sikur era të ka ringjallur
Të ka dhënë flatra
Dhe ta bartur bjeshkëve
Ke fluturuar
Drejt kodrave
Drejt krojeve

Kam ëndërruar
Se është verë

Ke fluturuar
Mbi fusha
Dhe ke shkuar në qiej

FYELLI

Fyelli dikund binte
Nuk e kam parë fyelltarin
Binte magjishëm

Nga cila bjeshkë tingujt
Vijnë që gurin
Ta hapin

Edhe guri përpushet
Nuk mund ti bëj ballë fyellit
E unë gëzohem e lumtur
Se do të më çgurëtësojë

Fyelltari magjik ,i cili
Në fyellin magjik
Luan

Nga toka ose nga qielli
Nuk mund ta marrë vesh
Nga po vijnë tingujt

Dëgjoj
Fyelltarin magjik
I bie
Fyellit të magjishëm

ISHA

Isha që të më shihnin
Në valle

Të tund faculeten
Erës
ti dorëzohem

Që ajo të luaj
Me flokun
Tim

MREKULLIBËRSJA

Me fjalë bëj magji
Taçmagjeps
Magjinë e shqiptoj

Që të mos shikojnë
Yjet

Që t i drejtohen qiellit
Që djelmoshat
Ta thyejnë gurin
Që nga guri
Të dalë

Shtathedhur
Djaloshat e mrekullueshëm

Të cilët aq shumë i kam lakmuar,
Të cilët aq shumë
i kam ëndërruar

FJALA
Të gjitha do ti jipja
Për fjalën

Që gurit
T ja jipja
Që guri
Të fliste

Që tja dëgjoja
Zërin

Guri
Në mes të fushes
Hesht

Unë
Në gurë
Flas

Guri e do,e lyp
Fjalën

E unë fjalë
Nuk kam

PUTHJA

Buzët e mija
Nuk i ka puthur
Askush

Vetëm çuni
I cili para gurit
Ka qëndruar

Jeta është
Në puthje

Puthja
Në jetë

BISEDA E VALLTARES DHE DJALOSHIT

Ti më ke ngurtësuar
Në vend
që të më përqafosh

Deshe

Që tëqëndrosh,që të vazhdosh
të shikosh
Qiellin

Çfarë më duhet qielli
Do të doja të të shikoj
Ty

Dëshirova
Nga vdekja të të shpëtoj

Që në gurë
Të të gdhendë
Vdekja nuk mund
Gurin

Do të kisha më shumë dëshirë
sikur atje të më kishe lënë

Prej gurit
Asgjë prej gurit

Kurse unë duartë
tuaja
kaherë nuk i kam

Kaherë nuk kam
Duar

Buzëqeshjen tënde
Rrëzëllitëse

Kush
do ta fshijë

Dëshirat
Përthekojnë me duar gurin

Zogu me të artat
flatra

kurrsesi ta thurë
Çerdhen

I SHTIRUN

I shndërruar
Në fyelltar magjik
Shkon
nga fusha në fushë
Nga guri
Në gurë
Pas tij
Dallendyshet e vdekura
Këngën e dalldisur
E këndojnë
E ai i bie
fyellit
I dashuri më ka shkuar
Por nuk është kthyer
Që nga guri
Është liruar

Kur do të jetë
Kurorëzimi ynë
Kur do të jetë dasma
Qiellore

VALLJA

Dikund vallja është hedhur
Nuk e kam parë

Ti ke qenë në valle
Ti i ke rënë kavallit
Dhe unë kam qenë në valle
Nuk më ke parë

Në të njejtën valle kemi qenë
Kemi kënduar të njejtën këngë
Të njejtën valle kemi hedhur

Por nuk jemi parë

Ti je zhdukur pas kodres
Unë kam mbetur
Në gurë

NUK DI

Nuk di
Cila verë është
Nuk di cili dimër është

Kaherë jam
Ngurtësuar

HËNA

Dielli shfaqet
Kurse hëna e dalë

Flet
Hëna e re

Kot pret
Mos prit
Lufta është e madhe
A po sheh
I dashuri yt
Është vrarë mbrëmë

Përgjigjem
Gëzueshëm

Mos u tall
Hënë

Sikur të ishtë vrarë mbrëmë
I dashuri im
Ti nuk do të shetisje
Nëpër qiell

Ai ka premtuar
Do të vjen

VIJNË

Vijnë pranverat
Fushat e blerta
Çdo gjë e lulëzuar
Unë në gurë

Kalojnë pranverat
Mbërrijnë verat
Korren grunajat
E duartëe mija

Nuk shkoj askund
E lidhur

Që të lidhem në valle
Që të luaj
Nuk mundem

Hënën
Ta kapi

Larg

Erën ta përqafoj
Shkoi

Buzët e çara
Etjes

Kurrsesi
Deri tek burimi
Kaherë kanë ikur
Në tokë

Unë e eçtuar
Në gurë

E vapa qiellore
E gjitha digjet

KU JANË

Ku janë ata
Kënga e të cilëve
Dëgjohej bjeshkëve
Me të cilët kam kënduar
Nën gurin
Si unë
Sëcili gurin e vet
E ka përqafuar

E shpirtërat
Lule
E cila shfaqet
Me pranverën

Takohen
Shpirtërat tona

Ne nën guret
Ne që kemi
Lozur rreth
Gurëve

MËNDESHA

E ushqen me qumështë
Foshnjen
I japin
Qumështë yjësor

Shpërlanë me vesen
Qiellore
Këndon
Ninullen

Kujdeset që të mos
E zgjojë