“Objektivi i madh për t’i dhënë fund tiranisë është punë e përqendruar brezash. Vështirësia e kësaj detyre nuk justifikon assesi shmangien e saj. Ndikimi i Amerikës nuk është i pakufizuar por, fatmirësisht, për të shtypurit, ndikimi i Amerikës është domethënës, dhe ne do ta shfrytëzojmë besnikërisht këtë në emër të kauzës së lirisë.”
Në këtë ditë, të parashikuar me ligj dhe të përcjellë me ceremoni, jemi duke festuar mençurinë e pagabueshme të Kushtetutës, jemi duke kujtuar përkushtimet e madhërishme, të cilat e bashkojnë vendin tonë. Jam mirënjohës ndaj nderit të kësaj ore, jam i vetëdijshëm për pasojat e kohës në të cilën jetojmë, jam i vendosur për të përmbushur zotimin që kam marrë përpara jush.Në këtë tubim të dytë, përgjegjësitë nuk përcaktohen nga fjalët që unë përdor, por nga historia që kemi parë së bashku. Për një gjysëm shekulli, Amerika ka mbrojtur lirinë tonë, duke qëndruar vigjilente në kufij të largët. Pas rënies së komunizmit, erdhën vitet e qetësisë relative, vitet e shlodhjes, vitet e prehjes dhe, pastaj, erdhi dita e luftës.Ne jemi dëshmitarë të dobësive tona, por kemi parë burimin e tyre më të thellë. Për aq kohë sa rajone të tëra të botës ndodhen të zhytura në mllefe dhe në tirani, të kurthuara në ideologji që ushqejnë urrejtje dhe shfajësojnë vrasje, dhuna do të rritet dhe do të shumëfishohet, duke mbjellë shkatërrim, do të kalojë kufijtë më të mbrojtur dhe do të shtojë rreziqet vdekjeprurëse. Ekziston vetëm një forcë e historisë, që mund të zhdukë sundimin e urrejtjes dhe të mllefit, që mund të demaskojë shtirjet e tiranëve, si dhe mund të shpërblejë shpresat e të njerëzishmit dhe të tolerantit, e cila, padyshim, është forca e lirisë njerëzore.Ngjarjet dhe logjika na çojnë në një përfundim: mbijetesa e lirisë në vendin tonë varet gjithnjë e më tepër nga sukseset e lirisë në vende të tjera. Shpresa më e mirë për paqen në botë është zgjerimi i lirisë anembanë saj.Interesat jetike të Amerikës dhe bindjet tona më të thella janë bërë një e vetme. Që nga dita e themelimit, kemi shpallur se çdo burrë dhe grua në këtë Tokë gëzon të drejta, dinjitet dhe vlera të pakrahasueshme, sepse mbartin imazhin e Krijuesit të Qiellit dhe të Tokës. Nga njëri brez te tjetri, kemi shpallur domosdoshmërinë e vetëqeverisjes, sepse askush nuk ka lindur as për të qenë sundimtar, as për të qenë skllav. Çuarja përpara e këtyre idealeve është misioni që krijoi kombin tonë. Është arritja që nderon etërit tanë. Dhe tani koha e shndërruar përpara nesh në kërkesë të ngutshme për sigurimin e kombit tonë.Pra, politika e Shteteve të Bashkuara të Amerikës është të kërkojë dhe të mbështesë lëvizjet dhe institucionet demokratike në çdo komb dhe në çdo kulturë, me qëllimin e vetëm që t’i jepet fund tiranisë në botën tonë.Gjithsesi, kjo nuk është detyra kryesore e ushtrisë sonë, edhe pse do të mbrojmë veten dhe miqtë tanë me forcën e armëve, sa herë të jetë e nevojshme. Liria, për shkak të natyrës së vet, duhet të zgjidhet, të mbrohet nga qytetarët dhe të mbështetet në shtetin e së drejtës dhe në mbrojtjen e minoriteteve. Dhe, kur më në fund flet shpirti i një kombi, institucionet që lindin mund të pasqyrojnë tradita dhe zakone, krejt të ndryshme nga tonat. Amerika nuk do të imponojë stilin e vet të qeverisjes ndaj atyre që nuk janë të gatshëm ta pranojnë. Përkundrazi, qëllimi ynë është të ndihmojë të tjerët, që të gjejnë mënyra për të shprehur identitetin e vet, për të fituar lirinë e vet dhe për të ecur në rrugën e vet.Objektivi i madh për t’i dhënë fund tiranisë është punë e përqendruar brezash. Vështirësia e kësaj detyre nuk justifikon assesi shmangien e saj. Ndikimi i Amerikës nuk është i pakufizuar por, fatmirësisht, për të shtypurit, ndikimi i Amerikës është domethënës, dhe ne do ta shfrytëzojmë besnikërisht këtë në emër të kauzës së lirisë.Detyra ime më solemne është të mbroj këtë komb dhe qytetarët e tij nga sulme të tjera dhe nga rreziqe të paparashikuara. Gabimisht, disa kanë zgjedhur të provojonë vendosmërinë e Amerikës, por e kanë parë se është e pathyeshme.Ne, me këmbëngulje dhe pareshtur, do t’ia sqarojmë çdo sundimtari dhe çdo kombi këtë zgjedhje, zgjedhjen e moralshme ndërmjet shtypjes, e cila gjithnjë është e gabuar, dhe lirisë, e cila është përjetësisht e drejtë. Amerika e ka të pamundur të besojë se disidentët e burgosur do të parapëlqenin prangat, se gratë do t’i uronin mirëseardhjen poshtërimit apo robërimit, se qeniet njerëzore do të aspironin të jetonin në mëshirën e barbarëve.Ne do të nxisim reformat në qeveri të tjera, duke bërë të qartë se suksesi në marrëdhëniet me ne do të kërkojë trajtimin e njerëzishëm të popujve të tyre. Besimi i Amerikës në dinjitetin njerëzor do t’u prijë politikave tona, megjithatë, të drejtat duhet të jenë shumë më tepër se lëshime të detyruara diktatorësh; ato garantohen nga liria e mendimit dhe nga pjesëmarrja e të qeverisurve. Në fund të fundit, nuk ka drejtësi pa liri, as nuk mund të ketë të drejta njerëzore pa liri njerëzore.E di se disa kanë dyshuar te kushtrimi global i lirisë, megjithëse sot, për herë të parë në histori, katër dekada të karakterizuara nga përparimi më i vrullshëm i lirisë, i paparë ndonjëherë tjetër, nuk ka lënë vend për dyshime. Amerikanët, nga të gjithë popujt, kurrë nuk duhet të befasohen nga fuqia e idealeve tona. Përfundimisht, kushtrimi i lirisë vjen te çdo mendje dhe te çdo shpirt. Ne nuk e pranojmë ekzistencën e tiranisë së përhershme, ngaqë nuk pranojmë mundësinë e skllavërisë së përhershme. Liria do t’u vijë atyre që e dashurojnë atë.Sot Amerika u thotë sërish popujve të botës:Të gjithë ata që jetojnë në tirani dhe në gjendje të pashpresë duhet ta dinë një gjë: Shtetet e Bashkuara të Amerikës nuk do të shpërfillin shtypjen, as nuk do t’i falin shtypësit tuaj. Sa herë të ngriheni për liri, ne na keni në anën tuaj.Reformatorët e demokracisë, që përballen me shtypjen, burgosjen ose dëbimin, duhet ta dinë një gjë: Amerika ju sheh ashtu siç jeni, prijësit e ardhshëm të vendeve tuaja të lira.Sundimtarët e regjimeve të paligjshme duhet ta dinë se ne ende besojmë në atë që Abraham Linkolni ka thënë: “Ata që u mohojnë lirinë të tjerëve, nuk e meritojnë atë për vete dhe, sa të sundojë drejtësia e Perëndisë, nuk mund ta mbajnë atë gjatë”.Udhëheqësit e qeverive me shprehi të ngulitura kontrollimi kanë nevojë ta dinë një gjë: Që t’u shërbeni popujve tuaj, duhet të mësoni t’u besoni ayre. Niseni këtë udhëtim drejt përparimit dhe drejtësisë, dhe Amerika do t’ju mbështesë.Të gjithë aleatët e Shteteve të Bashkuara duhet ta dinë një gjë: E nderojmë miqësinë tuaj, i respektojmë këshillat tuaja dhe mbështetemi në ndihmën tuaj. Përçarja e kombeve të lira është qëllimi kryesor i armiqve të lirisë. Përpjekjet e përbashkëta të kombeve të liria, për të nxitur demokracinë, janë preludi i shpartallimit të armiqve tanë.Sot, gjithashtu, po iu them sërish bashkëqytetarëve të mi:Nga të gjithë ju, kam kërkuar durim për të kryer detyrën e vështirë të sigurimit të Amerikës, të cilën, deri tani, e keni kryer më së miri. Vendi ynë ka marrë përsipër përmbushjen e detyrimeve të vështira dhe nuk do të ishte në nderin tonë t’i braktisnim ato. Megjithatë, meqenëse kemi vepruar në përputhje me traditën e madhërishme çlirimtare të këtij kombi, dhjetëra milionë njerëz kanë fituar lirinë e tyre. Shpresoj, çiltërsisht besoj, se miliona të tjerë do ta përqafojnë atë. Përmes përpjekjeve tona, kemi ndezur edhe një zjarr, një zjarr në mendjet e njerëzve. Ai i ngroh ata që arrijnë ta ndjejnë fuqinë e tij, ai i djeg ata që mundohen ta shuajnë dhe, një ditë, ky zjarr i pazbutshëm i lirisë do të përhapet edhe në skutat më të errëta të botës sonë.Disa amerikanë kanë pranuar detyrat më të vështira të kësaj kauze, duke punuar me qetësi në zbulim dhe në diplomaci, duke punuar në emër të idealeve për të ndihmuar lindjen dhe rritjen e qeverive të lira, duke punuar në kushte të rrezikshme, por të domosdoshme, të luftës kundër armiqve tanë. Disa syresh, gjatë përmbushjes së këtij përkushtimi, kanë dhënë edhe jetën, duke e nderuar atë, dhe ne gjithnjë do t’i nderojmë emrat dhe sakrificat e tyre.Të gjithë amerikanët e kanë parë këtë idealizëm me sytë e vet, madje, disa syresh për herë të parë. U bëj thirrje të rinjve tanë: Besojuni dëshmive të syve tuaj. Në fytyrat e ushtarëve tanë të vendosur ju keni parë të shkruar detyrën dhe besnikërinë. Ju keni parë se jeta është e brishtë, se e liga është reale, se guximi ngadhënjen. Zgjidhni t’i shërbeni një kauze më të madhërishme se nevojat tuaja, më të madhërishme se vetvetja dhe, kur t’ju vijë dita, do të shtoni jo vetëm pasurinë e vendit tonë, por edhe do ta begatoni karakterin e tij.Amerika ka nevojë për idealizëm dhe guxim, ngaqë kemi shumë punë për të bërë brenda vendit, duhet të kryejmë punët e papërfunduara në shërbim të lirisë amerikane. Në një botë që ecën drejt lirisë, ne jemi të vendosur të tregojmë kuptimin dhe premtimin e lirisë.Në idealin e lirisë amerikane, qytetarët gjejnë dinjitetin dhe sigurinë e pavarësisë ekonomike, në vend që t’u duhet të punojnë për të mbajtur frymën gjallë. Ky është përkufizimi më i plotë i lirisë, që frymëzoi Ligjin për Fermat , Ligjin për Sigurimet Shoqërore , Ligjin për të Drejtat e Veteranëve të Luftës . Dhe tani do ta zgjerojmë këtë vizion, duke reformuar institucione të rëndësishme, me qëllim që këto t’i shërbejnë plotësimit të nevojave të kohës sonë. Që t’i japim çdo amerikani barrën e vet të përgjegjësisë, e cila buron nga ky premtim, do t’i ngremë shkollat në nivelet më të larta të mundshme, si dhe do të fuqizojmë një shoqëri të lidhur përjetësisht me pronën. Ne do të shtojmë rrethin e pronarëve të shtëpive dhe të bizneseve të veta, kursimet për pleqërinë dhe sigurimet shëndetësore, duke i dhënë popullit tonë mundësinë për të përballuar sfidat e jetës në një shoqëri të lirë. Duke e shndërruar çdo qytetar në zot të fateve të veta, ne do t’i çlirojmë gjithnjë e më shumë bashkëqytetarët tanë amerikanë nga nevojat dhe frikërat, si dhe do ta bëjmë shoqërinë tonë më të begatë, më të drejtë, më të barabartë.Sipas idealit amerikan për lirinë, interesi publik varet nga karakteri vetjak, nga integriteti dhe toleranca ndaj të tjerëve, si dhe nga sundimi i vetëdijes në jetën tonë. Në fund të fundit, vetëqeverisja mbështetet në qeverisjen e vetes. Kjo ngrehinë karakteri ndërtohet në familje, mbështetet në komunitete përmes standardeve, si dhe ruhet në jetën tonë kombëtare nga të vërtetat e Sinait , të Predikimit në Mal , nga fjalët e Kuranit dhe nga besimet e ndryshme të popullit tonë. Amerikanët, brez pas brezi, ecin përpara, duke pohuar pareshtur çdo gjë të mirë dhe të vërtetë, që kemi gjetur të gatshme: idealet e drejtësisë dhe të sjelljes, të cilat janë njëlloj, si dje, si sot, dhe të tilla do të mbeten përjetë.Sipas idealit të lirisë amerikane, ushtrimi i të drejtave fisnikërohet përmes shërbimit, mëshirës dhe dashurisë ndaj të dobëtit. Liria, për të gjithë ne, nuk do të thotë pavarësi nga njëri-tjetri. Kombi ynë mbështetet te burra dhe te gra që kujdesen për njëri-tjetrin dhe e rrethojnë të humburin me dashuri. Amerikanët, gjer në përkryerje, vlerësojnë jetën e shoqi-shoqit dhe nuk duhet të harrojnë kurrë se edhe më i padëshiruari është i vlefshëm. Vendi ynë duhet të heqë dorë nga çdo lloj shprehie racizmi, përndryshe, nuk do t’ia arrijmë të përcjellim mesazhin e lirisë, as të mbartim amanetin e të parëve, njëherësh.Edhe sikur të besojmë se jetojmë vetëm një ditë të vetme, duke përfshirë këtu edhe këtë ditë përkushtimi, vendi ynë duhet të merret me shumë çështje, si dhe të zgjidhë mjaft probleme. Shekujt na kanë mësuar se numri i problemeve për ne ka ardhur duke u ngushtuar dhe zvogëluar. Kush, përveç brezit tonë, e çoi përpara Lirinë? Po kësaj kauze, a nuk i dha vlera karakteri ynë?Këto çështje që na gjykojnë, edhe na bashkojnë, sepse amerikanët e çdo lloj partie ose përkatësie, amerikanët, qofshin ata që e gëzojnë këtë emër, sepse e kanë zgjedhur vetë, qofshin ata që e gëzojnë që ditën kur lindën, janë të lidhur me njëri-tjetrin për shkak të kauzës së lirisë. Ne e dimë mirë se çfarë do të thotë përçarje, të cilat duhet të shërohen, që të ecim përpara në emër të qëllimeve të madhërishme, prandaj, edhe unë, pa hequr dorë nga besimi i patundur, do të përpiqem t’i shëroj ato. Sidoqoftë, këto përçarje janë të huaja për Amerikën. Ne e kemi përjetuar unitetin dhe vllazërinë e kombit tonë sa herë që na është sulmuar liria, dhe përgjigja jonë ka ardhur si një trup e shpirt i vetëm. Dhe, nga ky unitet dhe nga kjo krenari, do të udhëhiqemi sa herë që Amerika të veprojë në emër të së mirës, sa herë që viktimat e rrënimit të kenë nevojë për shpresë, me qëllim që i padrejti të përballet me drejtësinë, me qëllim që robërit të fitojnë lirinë.Ne ecim përpara plot besim drejt ngadhënjimit të pamshmangshëm të lirisë. Jo se historia ecën mbi rrotat e të pashmangshmes, jo, zgjedhjet njerëzore lindin ngjarje. Jo se e quajmë veten komb të zgjedhur, Zoti lëviz dhe zgjedh si t’ia ketë ënda. Ne kemi besim, ngaqë liria është shpresa e përhershme e njerëzimit, uria në djepet e territ, shpirt i shpirtit. Kur Etërit tanë Themeltarë shpallën rendin e ri te të gjitha epokave, kur ushtarët tanë, tallaze-tallaze, dhanë jetën për bashkimin që rrënjët i ka te liria, kur qytetarët marshuan paqësisht nën flamurin “Liri, ja tani, ja kurrë” , të gjithë, pa përjashtim, vepruan të mbruajtur me shpresën e lashtë, e cila ka lindur për t’u shndërruar në vepër. Historia ka baticat dhe zbaticat e veta të drejtësisë, por historia ka edhe një drejtim të dukshëm, të përcaktuar nga liria dhe Autori i Lirisë.Kur, për herë të parë, Deklarata e Pavarësisë u lexua para popullit, kur ajo u shoqërua nga tingëllimat e Kambanës së Lirisë, një nga të pranishmit tha: “M’u duk se paratha diçka”. Edhe në kohët tona na thotë shumë. Amerika, në këtë shekull të ri, shpall Lirinë anembanë botës, për të gjithë banorët e saj të sotshëm dhe të ardhshëm. Me fuqi të përtërira, të provuar, por më të fortë se kurrë, ne jemi gati të arrijmë fitoret më të madhërishme në historinë e Lirisë.Zoti ju bekoftë, Zoti qoftë në mbrojtje të Shteteve të Bashkuara të Amerikës!
(Fjalimi i Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Xhorxh U. Bush, me rastin e betimit, mbajtur më 20 janar 2005).
