Analizё nga Prof, Ass. Dr. Enver Isufi
Njihen persona, tё cilat meren me lloje tё ndryshme koleksionimesh.
Ka koleksionista tё metaleve tё çmuara, tё veprave tё artit, tё armёve, tё pullave postare, tё veshjeve kombёtare, tё objekteve me vlera etnografike, koleksionues fotografish, tё objekteve dhe mjeteve me vlerё etj ,etj.
Bashkim Kadiu , ёshtё njё koleksionisti vlerave tё tё gjitha vlerave; pikёrisht tёvleravenjerёzoretёruajturatekpersonat, qytetarёt e qytetittёtijdhemёgjёrё.
Ky hob, kjodёshirё, kjocilёsi e Bashkimit, mendoj se ёshtёshumё e hershme, por unёdheshumёsiunё , e kanёvёnё re kёtёcilёsi ,vetёmpas serisёsёbotimevetёtij me titull«Vlerat e qytetittim».,tёcilaterdhёnnёduart e lexuesёve, ngavitin 2013 dhemёvonё.
Nёkёtobotimetё para Bashkimika pёrshkruar CV-tё e mbi 500 personaliteteve, dhekjobёriqёbotimiitijifundittё mori statusin e njёenciklopedie, prandaj ai e titulloi «Enciklopedia e Vlerave «, libёricili u prezantua para lexuesёvetёzgjedhurnёnjёveprimtari e organizuarnё Gusht,2021.
Unёnuk e di se sapёrqindduhettёjetёpjesa e intelektualёvetёnjёqyteti, qё ai tёquhetqytetme vleratёlartaqytetare.Pshunё di qёqytetiMynihutnёGjermani, kryeqytetiiLanditgjermantёBavarisё, ka mёshumё sedhjetёqytetarёtёtijqёkanёfituarçmiminNobёl. Praduhettёketёnjёmatёstёtillёpёrsasinё e intelektualёvenёçdoqytet, por unёnuk e disaёshtёkjopёrqindje e pёrafёrtqёkyqytettёquhetme nivel social-kulturortёlartё.
Njёgjёthuhetpafrikё, se Durrёsi, babagjyshiitrojaveshqiptare, pёrqindjen e intelektualёvetёvёrtetё, nёraport me numrin e popullsisё e ka shumёtёlartё.Mendoj se vetёm Shkodra , KorçadheVloramundtiofrohetDurrёsit.Kёtu po e pёrjashtojmetropolin Tirana, kubanon sot gatigjysma e popullsisёsёShqipёrisё.
Dёndёsia e lartё e intelektualёvetёvёrtetёnёDurrёs ,duhetkёrkuaredhetekpozicioniitijgjeografik, dhengahistora e tij e lashtёmbi 3000 .Njёqytetqё ka amfiteatёr, nuk ka nevojё ta mbashё me hatёr.
Sipasstudiuesёvedurrёsakё, DurrёsidheDubrovniku, ishinqytetet e paraqё 1000 vjetmёparёmiratuan me ligjnjohjenetёtёgjithёemigranteveqёvininnёDurrёs, siqytetarёtёtyre. Pra me termat e sotme «u dhanёkartёn e identitetit» tёqytetarittёDurrёsit.Qytetetёtilla me identitettёfortё, siDurrёsi, nukbёhenxhelozngatёardhurit, pёrkundrazikrenohenqёatokanёpreferuarsivendbanimiqytetin e Durrёsit.
PraDurrёsithithinjerёzit me vlerё, sinjёmbretёreshёqёithithimizat e bletёs , duke krijuarshumёkoshere me bletёmjaltёmbledhёse.Disangakёtokoshere me bletёpunёtorejanёedhevetёbllokuilibravetёBashkimKadiut.
Nёlistёn e personalitetve , CV-tё, e tёcilёvejanёpёrshkruarnёformёtёshkurtuar,janёpёrsonangatёgjithaanёt e Shqipёrisё. Ky faktreflektonkarakterinkosmopolittёqytetittёDurrёsit.KёtocilёsiDurrёsiirishfaqiedhenёditёt e sotme.Kjoёshtёnjёtrashigimipsikosociale,tёcilёtduhet ta ushqejmёedhebrezavetёsotёmdhetёnesёrmen.Pasviteve 1990 ardhjanёDurrёs e qytetarёve e fshatarёvenga e gjithёShqipёria, dhepёrballimi e kёsaj situate pa asnjёakses social, tregonvlerat e qytetittёDurrёsit, qёmёsёshumtiishintёpёrthithuranёkarakerin e kёtyreintelektualёveqёjanёpёrshkruarnёkёtёenciklopedi.Kёtointelektualkrijuanёvatrat e ngrohtёsisё, tёcilatpa u vёnё re pёrhapenedhemesqytetarёvetёzakonshёm.
Nga njёleximpakmёithelluarisecilitpersonalitetnёkёtёlibёr, vemё re se kёtugjejmёpersonalitetengatёgjithafushat e jetёs social ekonomikeqёjanёnёaplikimtёpёrditёshёm.
Duhetqartёsuarse pёrsonalitetet e pёrshkruarnёkёtёlibёr, ndonёsekanёnjёprofesionbazё, atojanё persona me disavlera plus.Kёtopersonalitetekanёdycilёsikryesore; janёintelektualёdheqytetarё. Mundtёjeshёintelektual, pornukzotёronkulturёnqytetare, siçmundtёjeshёqytetarё, por nukmundtёmeritoshtitullinintelektual. Mendoj se personat e pёrzgjedhurnёnёkёtёenciklopedi ,iIplotёsojnёtёdyjakёtocilёsinёportretn e tyre.
Psh. NёseflasimpёrMoikomZeqon, ai ёshtёarkeolog, por nёfaktёshtёnjёuniversitetmёvehte , me disafakultete.NёsepёrmendimVangjelToçinedhe ai sibazё ka arkeologjinё, por sa e safushatёtjeratёdijesjanёzbatuarngadora e mendja e tij. Kur pёrmendimGjergjVlashin, ai profesioninbazё ka regjizurёn por tekGjergjigjejmeshkrimtarin,pёrkthyesin, skenaristin, etj. Po kёshtu do tёthonimedheBashkimHoxhёn, HaxhiRamёn , Ramazan Ngjala,ShpendTopallajn,etj, etj.
Kёtoshembujisollapёrtёpёrforcuaridenё se peshainteletuale e personavenёkёtёlibёrёshtёmultidisiplinore.Kjomendoj se ka qenёkriterikryesorqё ka vendosurautoriBashkimKadiukur ka hartuarkёtёlistёpersonaliteteshtёpёrfshirёnёkёtёbotimtёfundit.
Personalitetet e pёrshkruajapёrfshijnёprofesionetsimёsuesia, mjeksia, shkencatteknike, artiskenik, artetfigurative,sporti, muzika, ushtria,jurispondenca, patriotizmi, drejtuespolitik, drejtzuesteinstitucionefetare , etj.
Njёvlerё e libritёshtё se nёlibёrjanёpёrshirёkontributii grave dhevajzaveDurrsake.
Ky libёr, dhetёtjerё libra tёkёtijlloji, duhettёjenёtёpranishёm , jo vetёmnёbibliotekat e lexuesёvetёzakonshёm, jo vetёmnёdashamirёsit e kёtyrepersonave, jo vetёmnёduart e atyreqёikanёnjohur, por unё do thojaduhettёjenёnёinstitucionetёtillasi:
- Nё Bibliotekat e qytetit: nё kёndin e dukshёm «Personalitetet e qytetit tim»
- Nё Bashkinё e madhe tё qytetit, e cila detyrimisht duhet tё njohё kёtё pasuri, por edhe ta pёrdorё pёr veprimtaritё e saj pёrkujtimore, burim pёr emra rrugёsh e sheshesh, emra shkollash pёr prodhimin e busteve dhe ditёve tё kujtesёs pozitive
- Nё Njesitё Adminstrative dhe biblioterkat e lagjeve, qё ato ta pёrdorin kёtё trashigimi njerzore , po pёr tё njёjtat qellimi si bashkia e madhe
- Nё bibliotekat e shkollave.Nxёnёsit duhet tё dinё veprimtarinё e personave , emrin e tё cilit /sё cilёs , mbajnё shkollat dhe rrugёt e lagjeve tё tyre.
- Kёto libra duhet ti ketё Biblioteka Kombёtare, e cila ёshtё Banka Gjenetike e racёs shqiptare.
Librat e Bashkim Kadiut dhe ky botim i fundit me titull “Enciklopedia e Vlerave “, mё ka nxitur edhe mua tё mendoj se simund tё pёrmirёsohen botime tё tilla, si mund tё ketё njё skedё tip pёr portretin e secilit personalitet.
Njё pёrmirёsim i tillё, do ishte njё ndihmesё e madhe pёr sistemin e dixhitalizimit tё kёtyre librave, qё pa dyshim herёt a vonё, kjo pasuri do tё dexhitalizohet.Ashtu si me njё klikim, gjejmё nё bankё sasinё e parave ,ose sasinё e artit , kёshtu do tё ndodhё, qё me njё klikim ne do tё marim infromacion pёr çdo pёrsonalitet tё pёrshkruar nё libra tё tillё si i Bashkim Kadiut.
Nё librin tim me vjersha me titull “Thellёsia e Thjeshtёsisё”( botuar nё vitin 2013 dhe ribotuar nё vitin 2020) kam shkruar njё vjershёe cila mё duket se i shkon pёrshtat kёsaj teme.
« INTELEGJENCA DHE SHOQЁRIA»
Shoqёria ja ngjanё njё kokrre gruri
Amidoni ёshtё shoqёria
Embёrioni ёshtё intelegjenca
Amidoni dhe embёrioni
Japin e marin pёr mbijetёsё
Pa embёrionin e vogёl
Gruri nuk ka shtesё.
Nё raport me tё gjithё popullsinё e Durrёsit (amididoni /niseshteja) ёshtё shumё herё mё e madhe se sa madhёsia e embёrionit, nga i cili lind filizi i ri (pra intelegjenca).Kjo sasi e vogёl , intelegjenca, intelektualёt ,janё lёnda vepruese, lёnda aktive e shoqёrisё, ёshtё pjesa mё cilёsore e saj.
Libri i Bashkimit na kujton se kёto cilёsi duhet ruajtur, konservuar , duhen krijuar kushte dhe institucione pёr ta shtuar vazhdimisht sasinё dhe diversitetin e saj.
Unё mendoj se vlera e librit tё Bashkim Kadiut me titull “Enciklopedia e Vlerave”, i plotёson kёto kushte qё tё gjithё ne do tё dёshironim tё ndodhnin, dhe ky libёr do tё nxisё, qё kёto ide tё zhvillohen pikёrisht kёshtu edhe nё tё ardhmen.»Veprat e mira janё si energjia, pasi kalojnё nёpёr transfomatorin e lexuesёve i shumёfishohet fuqia»
Sё fundi doja tё thoja se tё tjerё personalitete tё kёtij niveli pritet tё pyesin nёn zё ose me zё; po unё ku jam kёtu, po unё pse nuk jam kёtu ?.Bashkimi nuk pretendon se jashtё kёtij libri nuk ka tё tjerё, pёrkundrazi , ky botim nxit botime tё reja nё kёtё fushё, sepse «banka» e njerёzёve tё mirё nё trevёn e Durrёsit nuk ёshtё vetёm kaq, por njёёshtё bibliotekё mё vehte. Nёn shembullin e Bashkim Kadiut ,le ti plotёsojmё pjesё pjesё raftet ende bosh tё njё biblioteke tё tillё.
*******************
